W referacie otwierającym profesor Jan Pisuliński z Uniwersytetu Rzeszowskiego opowiadał o „ukrainofilach”, tj. członkach przedwojennej polskiej inteligencji, dla których – jak mówił – „polityka ukraińska była elementem działania na rzecz polskiej racji stanu”.
Paneliści i członkowie konferencji dyskutowali też o historii polskiego prometeizmu, który przewidywał pomoc w uzyskaniu samodzielności narodom uzależnionym od ZSRS. Oba poglądy podzielał Jerzy Giedroyc, który przyjął jej jeszcze przed wybuchem wojny.
>>>ZAPRASZAMY DO SPECJALNEGO SERWISU - JERZY GIEDROYC
W 1949 roku współzałożyciel i redaktor paryskiej "Kultury” wysunął publicznie koncepcję jednostronnego zakończenia roszczeń terytorialnych Polski wobec jej wschodnich sąsiadów. Giedroyc postulował też, aby – w razie zmiany sytuacji politycznej – nie próbować porozumiewać się z Kremlem ponad głowami Ukraińców, Białorusinów i Litwinów.
Urodzony w Mińsku Giedroyc był jednym z najgłośniejszych propagatorów pojednania się Polski z Ukrainą. Swoje poglądy w tej sprawie zaczął wyrażać jeszcze przed wojną, jednak za najważniejszy głos w kwestii Ukrainy uważa się publikację z 1974. Wówczas na łamach "Kultury" pisał o nierozłączności niepodległej Ukrainy z niepodległą Polską i dominacji rosyjskiej na Ukrainie, która nieuchronnie niesie ryzyko utraty niepodległości również dla Polski.
Konferencja odbywa się w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 21/25; obrady są prowadzone w języku polskim i ukraińskim. Spotkanie potrwa cztery dni. Nad konferencją honorowy patronat objął prezydent Bronisław Komorowski.
sg