Przyjmiemy harmonogram działań, który konsekwentnie będziemy wcielać w życie - zapowiedziała we wtorek premier Beta Szydło.
Jak czytamy w komunikacie, najważniejsze rekomendacje KERM dla Rady Ministrów w sprawie poprawy jakości powietrza oznaczają:
Będą nowe normy dotyczace kotłów do spalania węgla
- Maksymalne przyspieszenie prac nad rozporządzeniem w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe, które powinno zostać przyjęte najpóźniej do końca kwietnia 2017 r., tak aby jego postanowienia zaczęły obowiązywać jeszcze przed rozpoczęciem sezonu grzewczego 2017/2018;
Będą nowe normy dotyczące jakości spalanego węla
- Pilne wprowadzenie rozporządzenia w sprawie norm jakościowych dla paliw stałych, które powinno zostać przyjęte jeszcze w I kwartale 2017 r., po wprowadzeniu zmian do ustawy o monitorowaniu i kontroli jakości paliw;
- Priorytetyzacja środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na działaniach prowadzących do jak najszybszej poprawy jakości powietrza w taki sposób, aby uzyskać maksymalny efekt zdrowotny i ekologiczny z każdej złotówki poniesionych nakładów;
Program podłączania sieci ciepłowniczych
- Wprowadzenie wymogu stopniowego podłączania do sieci ciepłowniczej budynków zlokalizowanych na terenach miejskich i podmiejskich, o ile nie dysponują efektywnym źródłem ciepła, w taki sposób aby minimalizować związane z tym koszty;
Zachęty dla ciepłownictwa niskoemisyjnego
- Zapewnienie istotnie obniżonych stawek za pobór energii elektrycznej w okresach zmniejszonego na nią zapotrzebowania, w tym przez zmiany w przepisach prawa energetycznego oraz budowlanego w celu zachęcenia do instalacji pieców elektrycznych lub pomp ciepła na terenach, gdzie nie ma możliwości podłączenia do scentralizowanych systemów ciepłowniczych lub sieci gazowych;
Rozwój sieci pomiarowych i monitorujących
- Rozwój sieci stacji pomiarowych, co powinno umożliwić lokalizację źródeł zanieczyszczeń oraz skuteczniejsze zwalczanie szkodliwych praktyk w użytkowaniu kotłów oraz instalacji przemysłowych;
- Włączenie służb opieki społecznej w działania na rzecz wsparcia wymiany kotłów oraz termomodernizacji budynków osób ubogich, w sposób uwzględniający poziom generowanych zanieczyszczeń i zapewnienie środków na niezbędne koszty eksploatacji;
- Opracowanie, a następnie wdrożenie kompleksowej polityki publicznej zapewniającej optymalną ochronę wrażliwych grup społecznych przed „ubóstwem energetycznym”;
- Przeprowadzenie kampanii edukacyjnej na temat optymalnych sposobów palenia w kotłach oraz związanych z tym skutków zdrowotnych;
- Wprowadzenie obowiązku dokumentowania jakości spalin przez stacje kontroli pojazdów oraz wymogu badania spalin w trakcie kontroli drogowej;
Zachęty podatkowe dla samochodów elektrycznych i hybrydowych
- Wykorzystanie mechanizmów podatkowych w celu wprowadzenia zachęt dla transportu niskoemisyjnego, w tym niskiej stawki akcyzy dla samochodów hybrydowych oraz zwolnienia z podatku akcyzowego samochodów elektrycznych;
- Wprowadzenie regulacji przeciwdziałających blokowaniu klinów napowietrzających miasta oraz rozważenie rozwiązań podnoszących rangę zawodu urbanisty w kontekście zagospodarowania przestrzennego;
- Utworzenie w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju sektorowego programu, którego celem będzie wsparcie rozwoju technologii niskoemisyjnych w szczególności zorientowanych na poprawę jakości powietrza;
- Zapewnienie opracowania i szerokich konsultacji społecznych programu „Czyste powietrze” oraz wzmocnienie Komitetu Sterującego ds. Krajowego Programu Ochrony Powietrza i powierzenie mu zadania czuwania nad pilnym i efektywnym wdrożeniem tych rekomendacji oraz regularne monitorowanie postępów prac Rady Ministrów.
Po dyskusji rekomendacje wróciły do KERM
Po dyskusji na posiedzeniu Rady Ministrów, rekomendacje antysmogowe wróciły do Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Jak powiedział rzecznik rządu Rafał Bochenek, na posiedzeniu gabinetu odbyła się "szeroka" dyskusja nad propozycją 17 zmian, a ministrowie zgłosili swoje uwagi.
Teraz zajmie się nimi KERM, a później rząd, z uwzględnieniem kalendarza działań legislacyjnych. Jak powiedział rzecznik rządu, chodzi między innymi o standaryzację kotłów i paliw oraz o przyjęcie unormowań, dotyczących planów zagospodarowania przestrzennego. Rafał Bochenek podkreślił, że rząd nie odkłada dyskusji o propozycjach antysmogowych.
Powiedział, że premier zasugerowała, aby KERM zajął się sprawą możliwie szybko. Jego stanowisko zostanie najprawdopodobniej przyjęte drogą obiegową.
Platforma Obywatelska proponuje przeznaczenie na walkę ze smogiem 9 mld zł
Propozycje dotyczące walki ze smogiem zgłasza tez opozycja. Platforma Obywatelska proponuje między innymi, by na ten cel przeznaczać rocznie pół procent PKB, czyli 9 miliardów złotych. Minister środowiska w gabinecie cieni PO, Gabriela Lenartowicz, wyjaśniła, że pieniądze miałyby być przeznaczane między innymi na tworzenie ekologicznych źródeł ciepła. Chodzi o wymianę pieców w gospodarstwach domowych, modernizację sieci ciepłowniczych oraz budowę zbiorowych ciepłowni.
"Wymieniając piec, najubożsi będą mogli liczyć na dopłaty do 80 proc."
Zakładamy, że wsparcie dla tych, którzy będą chcieli wymienić piece, musi być dla najuboższych; można liczyć nawet do 80 proc. przy wcześniejszej termomodernizacji - mówiła we wtorek na antenie TVP Info podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Jadwiga Emilewicz.
Zdaniem Emilewicz program zakłada prewencję, czyli kontrolę tych, którzy mogą sobie pozwolić na korzystanie z lepszych materiałów opałowych, żeby "palili istotnie lepiej". Drugim elementem programu miałoby być wsparcie adresowane do tych najuboższych, których "po prostu nie stać na coś lepszego".
Wiceminister zauważyła, że dzisiaj możemy kupić na rynku tzw. kopciuchy, czyli kotły, które nie spełniają żadnych norm jakości i w których "można rzeczywiście palić wszystkim". Dodała, że w Polsce jest ich dzisiaj zainstalowanych ok. 5,5 mln, a ich koszt wynosi 1,2 tys. zł, podczas gdy kocioł 5-klasy kosztuje 6-8 tys. zł.
Emilewicz odpowiadając na pytanie, na jakie dopłaty będą mogli liczyć, ci którzy będą chcieli wymienić piece, powiedziała: "Zakładamy, że takie wsparcie musi być dla najuboższych, przy spełnieniu kryteriów socjalnych odpowiednich, może liczyć nawet do 80 proc., przy wcześniejszej termomodernizacji".
- Jednocześnie zakładamy, że cena tych kotłów spadnie, bo jeżeli wzrośnie popyt na rynku na te kotły, to automatycznie ich cena spadnie - dodała.
Nie będzie kar za stare piece
- To będą dotacje również właśnie do kotłów, to będą dotacje do termoizolacji budynków, do tego, żeby budynki były energooszczędne i wielkie programy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska - mówił z kolei w sobotę wicepremier, minister finansów i rozwoju Mateusz Morawiecki.
Wicepremier zapowiedział jednocześnie, że nowe rozporządzenia mają być gotowe już na sezon grzewczy 2017/2018. - Dokładnie na Komitecie Ekonomicznym, cztery dni temu, rozmawialiśmy o tym, żeby zagwarantować wysoką jakość paliwa, żeby zagwarantować jakość kotłów, w których to paliwo jest spalane i nad tymi rozporządzeniami pracujemy - zapewnił Morawiecki.
Pytany, o to czy ci, którzy mają stare piece albo stare samochody będą obciążeni jakimiś dodatkowymi kosztami, odpowiedział: "Nie rozmawialiśmy o żadnym takim wariancie".
- Patrzyliśmy tylko na to, jak można ludziom pomóc rzeczywiście, w poprawie jakości spalania, paliwa, właśnie poprzez zmianę pieców, kotłów, poprzez poprawę termoizolacji, czyli raczej pozytywne programy, a nie karanie kogokolwiek za to, że nie stać go na lepsze paliwo - zapewnił Morawiecki.
Program "Czyste Powietrze"
O propozycjach walki ze smogiem Morawiecki mówił także na czwartkowej konferencji prasowej. - Mamy kilkanaście bardzo ciekawych propozycji, w tym również (...) podpisanie rozporządzenia w zakresie jakości kotłów, które zdecydowanie poprawi jakość powietrza - powiedział wicepremier. Zapowiedział też rozporządzenia dotyczące paliw, czy elektromobilności. - Na Komitecie Ekonomicznym Rady Ministrów potwierdziliśmy i wypracowaliśmy kilkanaście nowych działań z obszaru podniesienia jakości powietrza. Ustaliliśmy również (...), że będziemy mieli specjalny program "Czyste Powietrze". To był temat, którym nasz rząd zajmie się na zasadach priorytetowych. Mamy też wiele dodatkowych pomysłów, które mają poprawić jakość powietrza - dodał.
Zapowiedział zmianę jakościową w stosunku do działań, które były wcześniej podejmowane, wskazał na m.in. instalowanie czujników w specjalnych miejscach, upowszechnienie badań jakości powietrza, działania dotyczące spalanych materiałów, ale także zachęty ze strony Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, dopłaty do wymiany kotłów na ekologiczne. - Przykładamy ogromną wagę do produkcji energooszczędnych, również w budownictwie mieszkaniowym - mówił.
Wskazał m.in. na program termoizolacji, domy pasywne. - To wszystko zdecydowanie poprawi jakość powietrza. To będą punkty, które zaproponujemy Radzie Ministrów już w najbliższy wtorek, czyli za kilka dni - zapowiedział.
Eliminacja tzw. kopciuchów
Rozporządzenie resortu rozwoju dot. kotłów ma wyeliminować ze sprzedaży tzw. kopciuchy, które nie spełniają podstawowych norm w zakresie emisji pyłu i innych szkodliwych związków. Od 2018 r. nie będzie można sprzedawać czy montować w Polsce kotłów na paliwa stałe, które nie będą miały najwyższej, piątej klasy parametrów emisyjnych. Nowe restrykcje będą dotyczyły kotłów o mocy nie większej niż 500 kW, czyli takich, jakie stosowane są w domowych kotłowniach.
Organizacje pozarządowe informują, że rocznie na 200 tys. sprzedanych pieców węglowych w naszym kraju - 140 tys. stanowią tanie, o niskich standardach emisyjnych.
W środę Ministerstwo Energii informowało, że w przyszłym tygodniu do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych zostaną skierowane przepisy dotyczące sytemu monitorowania i kontrolowania jakości paliw czy wymagań jakościowych dla paliw stałych.
Fatalny stan powietrza nad Polską:
Źródło: TVN24/x-news
IAR/PAP, awi, jk