Proponowane są też ułatwienia dla prowadzących firmę. Początkującym biznesmenom mają pomagać w urzędach asystenci. Z kolei duże firmy będą obsługiwane w wyspecjalizowanych jednostkach skarbówki. Minister Mateusz Szczurek powiedział, że przedsiębiorcy oczekują prostych, jasnych i egzekwowanych przez urzędników przepisów.
Co zmienią nowe przepisy podatkowe
Komisja Kodyfikacyjna ma na wiosnę przyszłego roku przedstawić ramowy kształt nowych przepisów. Po raz pierwszy nad nowymi regulacjami pracuje Komisja specjalnie powołana przez panią premier, zarządzeniem Rady Ministrów.
– Resort obawiał się, że dokument który powstałby w wyniku pracy Ministerstwa Finansów, byłby jednostronny i bardziej uwzględniałby interesy fiskusa. A chodzi przede wszystkim o zorientowanie się na uczciwego podatnika. I tak będzie skonstruowana nowa Ordynacja podatkowa, czyli zbiór praw i obowiązków, przy założeniu, że 99 proc. podatników to uczciwi obywatele. Ale ponieważ jednak mamy też podatników nieuczciwych, to muszą się tam znaleźć rozwiązania, które poprawią funkcjonowanie systemu podatkowego i umożliwią ich wyłapywanie, i zmuszenie do ponoszenia kosztów podatkowych – wyjaśnia gość radiowej Jedynki wiceminister finansów Janusz Cichoń.
Czym jest Ordynacja podatkowa
W Polsce utarło się, że podatki powinny być proste i niskie, a to nie zawsze da się zrobić. W tym wypadku mówimy o Ordynacji podatkowej, czyli o procedurze pobierania podatków, postępowań administracyjnych, dlatego musi to być akt długi i skomplikowany, ponieważ musi obejmować też przypadki nadzwyczajne. Pomóc może wdrożenie odpowiednich rozwiązań informatycznych, co już ma miejsce.
– Ordynacja podatkowa to są przede wszystkim przepisy, które opisują różnego rodzaju instytucje uniwersalne dla wszystkich podatków. M.in. są to terminy przedawnienia danego podatku, to jest określenie, jakie prawa ma podatnik, jakie ma obowiązki, co może urzędnik, a czego nie, są to również przepisy dotyczące kontroli, prowadzenia postępowań podatkowych czy też istotnych terminów i podstawowe definicje podatkowe. Ordynacja ma na celu zabezpieczenie interesów podatników –tłumaczy na antenie Polskiego Radia 24 Przemysław Ruchlicki, ekspert prawno-gospodarczy Krajowej Izby Gospodarczej.
Nowa filozofia systemu podatkowego
Komisja jest w dużej mierze niezależna, ale resort finansów ma tam swoich przedstawicieli. W 16-osobowym składzie trzy osoby są delegowane przez Ministerstwo Finansów. Są tam także eksperci najwyższej klasy, jeśli chodzi o świat nauki i sędziowie NSA, z doświadczeniem w orzekaniu w sprawach podatkowych, powołani zostali także doradcy podatkowi, na co dzień obsługujący przedsiębiorców.
– Liczymy, że to będzie wyważona propozycja, zmieniająca zdecydowanie filozofię, i to na razie jedyne co mogę powiedzieć, jeśli chodzi o konstrukcję tego systemu. Ma on być zorientowany na jasne sprecyzowanie praw podatnika i taką ich realizację, aby ci którzy płacą podatki byli traktowani jak VIP-y, aby te prawa nie były zagrożone, ale żeby można też było tych, którzy się uchylają od płacenia podatków traktować inaczej – tłumaczy wiceminister Cichoń.
Czy przepisy będą mniej skomplikowane i zniknie ich uznaniowość
Na pewno wśród podstawowych wytycznych, jeśli chodzi o pracę Komisji, jest uproszczenie i jednoznaczność tych przepisów. – Co jest problemem stosowania prawa także w innych dziedzinach, właśnie niejednoznaczność przepisów. Rozwiązaniem tego problemu są np. interpretacje ogólne i indywidualne – zauważa gość radiowej Jedynki.
Obecnie prace dążą do ograniczenia zapotrzebowania na tego typu rozwiązania, właśnie dzięki uproszczeniu i jednoznaczności regulacji. Jednocześnie trzeba pamiętać, że przepisy muszą być dostatecznie precyzyjne. Zadaniem Komisji jest więc też znalezienie „złotego środka” prawa podatkowego, z którego wszyscy będą zadowoleni. Gdzie podatnicy będą się czuli bezpieczni, a urzędy skarbowe będą traktowali jak biura obsługi, w których będą należycie traktowani. Jest także kwestia zróżnicowania podejścia do procesu kontroli.
– Chcielibyśmy aby te funkcje kontroli, wykonywane przez urzędy skarbowe służyły podatnikom, by były traktowane jako swego rodzaju instrument bieżącego zarządzania. Czyli nie polowanie na złodzieja, a bieżące wsparcie. To jest to, co proponujemy już dzisiaj – podkreśla wiceminister Cichoń .
Propozycje Komisji, a oczekiwania przedsiębiorców
Jeśli chodzi o rozwiązania organizacyjne to będzie asystent podatnika, szczególnie dla tych, którzy zakładają działalność gospodarczą. I specjalne wyodrębnione urzędy skarbowe obsługujące duże firmy.
– Jednak przedsiębiorcy chcieliby przede wszystkim, aby postępowania były prowadzone sprawnie, ponieważ każde przedłużające się postępowanie to jest niepewność: co do tego, czy np. trzeba będzie zapłacić i ile, i kiedy. A bez pewności nie bardzo można planować – zauważa Przemysław Ruchlicki z KIG.
Jakie zmiany i ułatwienia proponuje nowa Ordynacja podatkowa
Obecnie obowiązująca Ordynacja podatkowa działa od 1998 roku, była wielokrotnie nowelizowana i jest jednym z obszerniejszych i skomplikowanych aktów w naszym prawie, jak podkreśla ekspert Jan Tokarski z PwC. A wśród niezbędnych zmian wymienia wprowadzenie klauzuli rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika.
– To zasada, która w przypadku sporów co do interpretacji jakiś przepisów, które będą pozwalały na dowolność w ocenie rozstrzygnięcia na korzyść fiskusa czy podatnika, będzie nakazywała wprost organom rozstrzygać wątpliwość na korzyść podatnika, zwiększając przez to pewność prawa. Niektóre projekty zgłaszają też postulat wprowadzenia ugody administracyjnej do systemu podatkowego. Czyli możliwości ugodowego rozwiązywania sporów podatkowych, na bardzo wczesnym etapie, oszczędzające czas i koszty oraz usprawniające proces podatkowy. Innym zagadnieniem systemowym, stojącym przed twórcami Ordynacji jest uporządkowanie roli i struktury organów administracji podatkowej i skarbowej w Polsce – ocenia ekspert z PwC.
Prawie e-Ordynacja podatkowa
Nowa Ordynacja proponuje prowadzenie postępowań w oparciu o elektroniczne dane. Będzie prowadzona elektronicznie księga podatkowa, która będzie mogła być podstawą do analiz przeprowadzanych przez organ podatkowy. Będzie też długo wyczekiwana możliwość ustanowienia pełnomocnika ogólnego, także z wykorzystaniem narzędzi elektronicznych. Będzie to funkcjonowało tylko w formie elektronicznej, przez Internet, bez opłaty skarbowej. Dzięki temu każdy urząd będzie mógł sprawdzić, czy dana osoba jest pełnomocnikiem. Czyli będzie to jedna osoba, która będzie miała prawo załatwiania wszystkich podatkowych spraw podatnika, poza deklaracjami podatkowymi.
– Kontrole będą także oparte o dokumenty elektroniczne. Urzędy skarbowe zyskają większy dostęp do informacji o naszych rachunkach bankowych, co ułatwi im pracę. Gdyż organ będzie mógł uzyskać od banku nie tylko informacje o tym czy podatnik ma tam rachunek bankowy, i czy są na nim środki, ale także o historii transakcji, z kim były zawierane, jakie były tytuły przelewów, co pomoże wyeliminować fikcyjne operacje – komentuje na antenie Polskiego Radia 24 Przemysław Ruchlicki z KIG.
Jakie będą korzyści z nowej Ordynacji
Najważniejsza będzie zmiana mentalna, w postrzeganiu podatnika przez państwo, przez administrację. Ordynacja będzie częścią portalu podatnika, projektowanego przez resort finansów. Będzie tam można składać e-deklaracje, tam będzie centralny rejestr pełnomocnictw. Co będzie jednym z etapów przechodzenia do e-państwa.
Zmiany w procedurach podatkowych nie oznaczają, że podatki będą niższe. Zdaniem wiceministra finansów Janusza Cichonia nie wygląda na to, by w najbliższym czasie było to możliwe. – Biorąc pod uwagę procedurę nadmiernego deficytu i zmiany w podatkach oraz zadania państwa m.in. w budowie infrastruktury, finansowaniu oświaty, nauki czy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa – dodaje. Ponieważ nie będzie tego bez podatków, bez dochodów budżetu państwa.
Jednak podatnicy powinni mieć poczucie spełnienia swego rodzaju misji, powód do dumy, że uczestniczą w szczytnym celu współfinansując te zadania. A to z kolei wymaga zmiany mentalności podatnika.
Krzysztof Rzyman, Justyna Golonko, Karolina Mózgowiec, Małgorzata Byrska
