Zapraszamy na audycje o Powstaniu Warszawskim
Idee Powstańców mogą żyć w następnych pokoleniach
Przewodnicząca Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej "Żywiciel" i Miłośników Ich Tradycji Lidia Wyleżyńska "Zora" podkreśliła, że na Żoliborzu jako pierwsi obchodzą oni rocznicę wybuchu powstania warszawskiego, tak jak pierwsi rozpoczęli walki w powstaniu.
- Zostaje nas - uczestników konspiracji powstania warszawskiego na Żoliborzu - coraz mniej do kolejnych rocznic. Dlaczego z uwagą i satysfakcją my odchodzący widzimy, że sprawy i idee, którym poświęciliśmy najpiękniejszą młodość, a liczni koledzy - życie, żyją dalej w kolejnych pokoleniach. I stają się elementem tożsamości narodowej młodych Polaków i Polek - powiedziała Wyleżyńska, która podczas powstania była łączniczką i telefonistką w 228. plutonie łączności przy Dowództwie Obwodzie Armii Krajowej na Żoliborzu
Tu była Rzeczpospolita Żoliborska
1 sierpnia 1944 roku ok. godz. 13.30 na ul. Krasińskiego żołnierze AK, którzy przenosili broń na miejsce koncentracji jednego z oddziałów, natknęli się na patrol niemiecki. Rozpoczęła się strzelanina. Niemcy ściągnęli posiłki ze Śródmieścia, a do walk przyłączyły się kolejne powstańcze oddziały.
Przez cały okres powstania Żoliborz - odcięty od Śródmieścia przez siły niemieckie na linii Dworca Gdańskiego - stanowił powstańcze państwo "Rzeczpospolitą Żoliborską" ze sprawnie zorganizowaną administracją wojskową i cywilną.
Żołnierze "Żywiciela" podkreślają, że nie było takiej struktury jak "Zgrupowanie Żywiciel", a oni byli żołnierzami swojego dowódcy "Żywiciela" - płk Mieczysława Niedzielskiego w XXII, a potem II Obwodzie Armii Krajowej i 8. Dywizji Piechoty AK im. Romualda Traugutta. Oprócz sześciu zgrupowań - "Żaglowiec", "Żbik", "Żmija", "Żniwiarz", "Żubr" i "Żyrafa" - na Żoliborzu działała także służba sanitarna, a harcerze kanałami przenosili meldunki.
Powstanie warszawskie zakończyło się na Żoliborzu 30 września. "Żywiciel" mimo ran nie chciał poddawać dzielnicy, podporządkował się jednak rozkazom dowódcy powstania gen. Tadeusza Komorowskiego "Bora". Do niewoli poszło ok. 1500 żoliborskich żołnierzy.
Po wojnie płk Mieczysław Niedzielski "Żywiciel" trafił do USA, gdzie pracował jako robotnik. Zmarł 18 maja 1980 roku w Chicago w wieku 83 lat. Jego prochy sprowadzono do Polski we wrześniu 1992 roku i złożono na Powązkach Wojskowych w kwaterze powstańczej, gdzie spoczywają jego żołnierze.
Jak co roku do parku, w którym znajduje się obelisk, przyszli mieszkańcy stolicy, harcerze, przedstawiciele miasta oraz grupka powstańców - żołnierzy Żywiciela.
Wszyscy mimo upływu lat doskonale pamiętają swojego dowódcę, pułkownika Mieczysława Niedzielskiego, pseudonim "Żywiciel". Wspominali pułkownika Niedzielskiego Stanisław Verne pseudonim "Zając" oraz Lidia Wyleżyńska, łączniczka o pseudonimie "Zora". Na kameralną uroczystość na Żoliborzu przyszli też powstańcy z Szarych Szeregów oraz z innych zgrupowań.
Co roku pojawia się tutaj również Janusz Gołuchowski, prezes stołecznego środowiska 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka.
Na uroczystości przed pomnikiem Żołnierzy Żywiciela pojawili się też lokalni politycy, przedstawiciele warszawskiego samorządu oraz parlamentu i prezydenta RP.
Modlitwa i Apel Pamięci
W czasie uroczystości przed obelskimei w intencji żołnierzy powstania i poległych mieszkańców stolicy została odmówiona modlitwa. Zgodnie z ustaleniami pomiędzy resortem obrony a kombatantami został też odczytany Apel Pamięci. Oprócz żołnierzy powstania przywołano w nim wszystkich, którzy "przez dziesiątki powojennych lat nie szczędzili wysiłków, by pamięć o powstańczym zrywie nie uległa zatarciu". Wśród nich przywołano prezydenta Lecha Kaczyńskiego, prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego, prezesa zarządu głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Czesława Cywińskiego oraz żołnierzy powstania: gen. Stanisława Komornickiego ps. Nałęcz i płk Zbigniewa Dębskiego ps. Prawdzic, którzy "zginęli na służbie ojczyzny w katastrofie smoleńskiej, a ich dzieło na zawsze stanowić będzie hołd dla bohaterstwa powstańców warszawskich".
Następnie oddano trzykrotną salwę honorową. Na zakończenie przedstawiciele m.in. prezydenta, parlamentu, władz miasta i dzielnicy Żoliborz oraz organizacji kombatanckich i mieszkańcy złożyli pod pomnikiem wieńce i kwiaty.
Hołd bohaterom powstania oddały także przybyłe poczty sztandarowe. Na zakończenie uroczystości zabrzmiała wiązanka pieśni powstańczych i patriotycznych. Przed obeliskiem zostały także zapalone znicze.
Po uroczystości przed pomnikiem Żołnierzy "Żywiciela", delegacje przeszły na ul. Suzina, gdzie upamiętniono żołnierzy Organizacji Wojskowej Polskiej Partii Socjalistycznej z batalionu im. Jarosława Dąbrowskiego, którzy polegli w pierwszym boju powstania na Żoliborzu 1 sierpnia 1944 o godz. 13.30.
Kwiaty złożono także przed tablicą upamiętniającą miejsce urodzenia prezydenta Lecha Kaczyńskiego, na rogu ul. Suzina i Sierpeckiej.
PAP/IAR/agkm
Co roku 1 sierpnia o 17, w godzinę "W", Warszawa czci pamięć powstańców warszawskich minutą ciszy.