Logo Polskiego Radia
Jedynka
Marta Grzymkowska 07.05.2016

Rok 1917 - przełom na drodze do niepodległości?

Ignacy Daszyński - socjalista, miał powiedzieć: "nie popieram rewolucji bolszewickiej, ale jedna rzecz jest najważniejsza. Rosji nie ma w tej wojnie". Rok 1917 to rok dwóch rewolucji: lutowej i październikowej.

- W 1916 roku Rosja była bardzo mocno obecna w I wojnie światowej. Wtedy trudno było sobie wyobrazić, że już za rok, latem 1917 roku kraj ten ulegnie wewnętrznej zapaści - tragicznej dla siebie, a szczęśliwej dla tych narodów, które jęczały pod jarzmem imperium Romanowów - mówi prof. Andrzej Nowak.

W tamtym okresie organizowało się samodzielne, ale nie niepodległe, Królestwo Polskie, dziedziczna  monarchia konstytucyjna  sprzymierzona z państwami centralnymi. Akt  5 listopada  1916 roku, zwany aktem dwóch cesarzy - Wilhelma II i Franciszka Józefa, powołał organizm państwowy bez Galicji i zaboru pruskiego. Pomysłodawcy oczekiwali, że  zyskają tym ruchem nawet do miliona rekrutów do swoich zdziesiątkowanych armii.

Okupanci powołali Tymczasową Radę Stanu jako reprezentację polskiego narodu - organ doradczy i opiniotwórczy niemieckiego gubernatora Hansa Hartwiga von Beselera. W jej składzie był Józef Piłsudski jako kierownik referatu wojskowego. 16 stycznia 1917 podporządkował on Radzie Polską Organizację Wojskową.

Jakie jeszcze państwo - poza Polską - odniosło korzyść z rewolucji październikowej? Jaką rolę w europejskim konflikcie odegrały Stany Zjednoczone i dlaczego na początku XX wieku nie miały silnej armi? Czy rewolucje w Rosji wywołały szok na zachodzie Europy? O tym w audycji.

***

Tytuł audycji: Historia żywa

Prowadziła: Dorota Truszczak

Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk i publicysta związanym z Uniwersytetem Jagiellońskim i Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk, członek Narodowej Rady Rozwoju powołanej przez prezydenta Andrzeja Dudę, znawca historii Europy Wschodniej XIX-XX wieku i stosunków polsko-rosyjskich, autor dzieła "Dzieje Polski" - ukazały już dwa jego tomy)

Data emisji: 8.05.2016

Godzina emisji: 15.15

mg