Polska 1918. Odzyskanie niepodległości i nowe zagrożenia
Listopad 1918 roku. Granica między odrodzoną Polska a Rosją sowiecką nie istnieje. Jaka ma być? Bolszewicy zawierają tajne porozumienie z Niemcami o zajmowaniu przez Armię Czerwoną terenów okupacji niemieckiej armii Ober Ost. 16 listopada 1918 powstaje Armia Zachodnia, która w grudniu przejmuje z rąk niemieckich Mińsk, zaś w styczniu 1919 roku Wilno. Według Jerzego Borzęckiego, polsko-kanadyjskiego historyka, to właśnie atak wojsk bolszewickich na Wilno 4 stycznia 1919 roku powinien być uważany za początek wojny polsko-bolszewickiej. Ale 1 listopada 1918 roku Ukraińcy opanowali bez przeszkód całą prawie Galicję Wschodnią. Silniejszy opór napotkali we Lwowie, gdzie zostali powstrzymani. Na pomoc walczącemu Lwowowi pośpieszyli mieszkańcy pozostałych obszarów Polski. Czy wojna polsko-ukraińska stanowiła wstęp do polskiej polityki wschodniej i późniejszej wojny polsko-bolszewickiej? Wojska polskie i sowieckie starły się dopiero 14 lutego 1919 w miejscowościach Mosty i Bereza Kartuska, które to miasta zdobyli Polacy. W ten sposób rozpoczęła się niewypowiedziana wojna polsko-bolszewicka. Jej finał miał miejsce 18 marca 1921 w Rydze, gdzie został podpisany traktat pokojowy, który wytyczył granicę polsko-radziecką.
Jak się różniły pomysły na odrodzoną Rzeczpospolitą? Jaka była koncepcja Dmowskiego, jaka koncepcja Piłsudskiego? Co wiemy o pogromach polskich dworów? Jaki był pierwszy sowiecki rząd dla Polski? Jaki wpływ na wojnę polsko-bolszewicką miały wydarzenia w samej Rosji? Jaki był stosunek Białej Rosji do niepoległej Polski?
***
Tytuł audycji: Historia żywa
Prowadziła: Dorota Truszczak
Gość: Prof. Andrzej Nowak (znawca historii politycznej i myśli politycznej Europy Wschodniej XIX-XX wieku, historii stosunków polsko-rosyjskich, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog, profesor nauk humanistycznych, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesor zwyczajny w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, były redaktor naczelny dwumiesięcznika "Arcana". Od października 2015 roku profesor jest członkiem Narodowej Rady Rozwoju powołanej przez prezydenta Andrzeja Dudę)
Data emisji: 28.05.2016
Godzina emisji: 15.13
gs/kd