Kresy nazywane są rubieżami i peryferiami Rzeczypospolitej. Między tamtą Polską a tamtą Rosją, od wieków są symbolem polskości, dni chwały polskiego rycerstwa, a także klęski i męczeństwa. To również mała ojczyzna Polaków wysiedlonych po 1945 roku. Dziś są to tereny w granicy Litwy, Białorusi i Ukrainy.
"Semper Fidelis"
Instytut Pamięci Narodowej podjął się organizacji konkursu "Semper Fidelis", w którym honorowe wyróżnienie IPN otrzymają corocznie osoby, instytucje i organizacje społeczne za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu dziedzictwa polskich Kresów Wschodnich na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami, których działalność publiczna pozostaje zbieżna z ustawowymi celami IPN.
- Obszar, który nazywany kresami, jest źródłem bardzo istotnej części naszej tożsamości narodowej, a także integralnym fundamentem naszej tradycji i kultury (…). Dla dzisiejszego Polaka Lwów i Łuck to Kresy, natomiast jeśli spojrzymy na mapę, to okaże się, że w prostej linii ze Lwowa do wschodniej granicy II RP było 150 km. W prostej linii z Lublina do dzisiejszej granicy jest 80 km. Czy mówilibyśmy o Lublinie, że to jest miasto kresowe? Trzeba uświadamiać, że była to utrata 45 proc. terytorium Polski i wcale nie obrzeży, tylko ziem położonych w środku Polski. Ich już nie ma w granicach Polski, ale pamiętać o nich musimy - mówi Adam Siwek, dyrektor Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN.
Gość Jedynki dodaje, że inicjatywa IPN ma na celu uhonorowanie wszystkich osób, które wspierają działania IPN i angażują się społecznie w ochronę tradycji i dziedzictwa kresowego, w tym także materialnych pamiątek.
Książka "Pamięć Kresów - Kresy w Pamięci"
W audycji omówiliśmy także książkę "Pamięć Kresów - Kresy w Pamięci". Publikacja stanowi pokłosie konferencji naukowej zorganizowanej wspólnie przez Oddziałowe Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach oraz Muzeum w Gliwicach, która odbyła się w dniach 25–27 października 2017 r. w Gliwicach. Wzięli w niej udział historycy, socjologowie, politolodzy, literaturoznawcy i reprezentanci innych dziedzin humanistyki, którzy zaprezentowali fenomen szeroko rozumianej "pamięci Kresów" w czasach PRL, prób jej rekultywacji w pierwszych latach transformacji i obecności w różnorodnych dyskursach współczesności. Na publikację składa się 21 artykułów naukowych, poprzedzonych wstępem.
Kolejny konkurs IPN
Za nami 10. edycja konkursu "Sprzączki i guziki z orzełkiem ze rdzy… Katyń 79 lat po zbrodni". Konkurs skierowany jest do młodzieży, a jego celem jest upamiętnienie rozstrzelanych wiosną 1940 roku z rozkazu władz ZSRR.
- Młodzi ludzie poradzili sobie znakomicie z tym wyzwaniem. Ich zadaniem w tym roku było stworzenie karty do albumu rodzinnego. Każda karta miała być poświęcona jednej, konkretnej osobie, która została zamordowana w ramach zbrodni katańskiej (…). Szczególnie wysoko ocenialiśmy te prace, gdzie młodzież dotarła do rodziny danej osoby i umieściła na karcie pamiątki rodzinne, zdjęcia pamiątek czy listy, które przyszły z obozów w Związku Radzieckim - opowiada Artur Kolęda z IPN.
W audycji także jak zwykle "Było, będzie".
O jakich ziemiach Polacy powinni pamiętać? Kto może otrzymać nagrodę w konkursie "Semper Fidelis"? Dlaczego Instytutowi Pamięci Narodowej łatwiej działać na Białorusi i Litwie niż na Ukrainie? Jakie gry planszowe powstają w IPN?
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji. Powstała ona we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej.
***
Tytuł audycji: Przystanek Historia
Prowadzi: Dorota Truszczak
Data emisji: 02.10.2019
Godzina emisji: 19.10