Logo Polskiego Radia
Czwórka
Katarzyna Kucharska 27.08.2012

Kresowa mowa

Dialekt północnokresowy wywodzi się z terenów dzisiejszej Litwy i Białorusi.
Pierogi zapiekane z kapustą i kminkiemPierogi zapiekane z kapustą i kminkiemźr. wikipedia/ cc/ Silar

To, co charakrteryzuje dialekt północnokresowy, to:
- brak mazurzenia
- akanie (dalary, zobacza)
- przeciąganie akcentowanych sylab > śpiewność
- inny niż w polszczyźnie ogólnej rozkład o, ó, np., noż, stoł, ostróżny, dójrzeć
- wymowa nosówek jako on, en w większości pozycji (menża, wstonżka, idon)
- twarde n zam. ń (słonce, tancować)
- miękka wymowa chy, che (chitry, grzechi, kuchienny)
- półmiękkie s-i, z-i, c-i, dz-i (z-ima, s-iedz-i, miłos;c;)
- zawsze miękkie l' (ljas, ljen)
- przedniojęzykowozębowe ł
- podwajanie n w przyrostku -ny, np. drewnianny, szklanny
- u w C. lp. rzecz. męskich (żebraku, koniu)
- konstrukcje typu psy szczekali,
- imiesłowy na oznaczenie cz. przeszłego (oni byli pojechawszy)
- częste dla (daj to dla Jana)

Jego elementy możemy spotkać u niektórych mieszkańców ziem północnych i zachodnich, tzw. repatriantów zza Buga.

Jeśli chcecie wiedzieć więcej, na przykład od kiedy możemy mówić w ogóle o dialekcie północnokresowym, posłuchajcie załączonego fragmentu audycji "W cztery oczy".