Po wyborze Gabriela Narutowicz na prezydenta RP przez kraj przechodziły fale gwałtownych protestów i zamieszek, inicjowanych głównie przez studentów oraz przedstawicieli klasy średniej i robotniczej. Finał manifestacji był tragiczny: nowo wybrany prezydent został zastrzelony w gmachu warszawskiej Zachęty . Zamachowcem okazał się malarz i wykładowca historii sztuki, Eligiusz Niewiadomski, który natychmiast zażądał dla siebie kary śmierci.
Zamach na Gabriela Narutowicza – grzech pierworodny II Rzeczpospolitej
- Narutowicza i Niewiadomskiego łączyła analogiczna młodość. Urodzili się w latach 60. XIX wieku i obaj doświadczyli traumy po powstaniu styczniowym. Mieli też podobnych ojców z zacięciem społecznikowskim - powiedział Maciej J. Nowak.
"Jego życie za moje"
W trakcie jednodniowego procesu Eligiusz Niewiadomski nie wyraził skruchy. Sąd nad nim odbył się 30 grudnia 1922 roku. W czasie rozprawy Niewiadomski stwierdził: "Narutowicz był symbolem hańby! Tę hańbę moje strzały starły z czoła żywej Polski. Nie żałuję niczego. Zrobiłem to, co było moim obowiązkiem. (...) Kiedym strzelał, miałem to przekonanie, że za jego życie daję moje. Wystawiłem weksel. Chcę ten weksel spłacić uczciwie. To jest moje ostatnie słowo".
- Na pogrzebie Gabriela Narutowicza niekoniecznie w oczach wszystkich zgromadzonych było widać smutek. Najlepszym dowodem na to jest fakt, że po śmieci Niewiadomskiego wiele osób nadawało swoim synom imię Eligiusz - zaznaczył Maciej J. Nowak. Autor Książki zauważył również, że w pogrzebie Niewiadomskiego uczestniczyło około 10 tys. osób. - Mimo, że ta uroczystość była organizowana w prawie konspiracyjnych warunkach - dodał.
Zamach na Gabriela Narutowicza
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy.
Audycję prowadził Weronika Wakulska.
Polskie Radio 24/jp
------------------------------------
Data emisji: 17.08.2019
Godzina emisji: 19.10