We wtorek 28 maja mija 38. rocznica śmierci kardynała Stefana Wyszyńskiego. Prymas Tysiąclecia, wybitny mąż stanu przez ponad 30 lat kierował Kościołem katolickim w trudnym okresie socjalistycznej Polski.
Prof. Jan Żaryn zaznaczył, że pogrzeb kardynała "był wyjątkowy". - Polacy żegnali, jak mówił jeden transparent, "prymasa, którego opatrzność daje raz na tysiąc lat". Tak wówczas interpretowano to tysiąclecie chrześcijańskiej Polski i obecność w tym akurat czasie tego konkretnego człowieka - mówił historyk, który zaznaczył, że śmierć Stefana Wyszyńskiego dwa tygodnie po zamachu na Jana Pawła II sprawiła, że Polacy przeżywali "czas refleksji, zadumy i głębokiego niepokoju".
Na uroczystości pożegnania kardynała pojawili się także przedstawiciele władz PRL. - Bez wątpienia był to moment, w którym władze komunistyczne nie mogły sobie pozwolić na nieobecność. To jest po pielgrzymce Jana Pawła II w Polsce, powstaniu "Solidarnosci" - wskazał prof. Jan Żaryn. - To jest też, w którym władze komunistyczne przygotowują de facto stan wojenny i nie do końca mają jeszcze rozjaśnioną perspektywę co z Kościołem, czy nie będzie potrzebny jako strona amortyzująca skutki wprowadzenia go - dodał.
Zatem, jak powiedział, rządzący nie chcieli wtedy "zadzierać z Kościołem". - Mam też nadzieję, że była wśród komunistów refleksja, że umiera wyjątkowy człowiek - mówił senator na antenie PR24.
- Prymas Stefan Wyszyński obronił nasz katolicyzm, obronił naród polski przed inwazją ateizmu. Cały projekt komunistyczny, który rozpoczął się w 1944 roku legł w gruzach po 33 latach jego prymasostwa - mówił prof. Jan Żaryn.
Prymas Tysiąclecia
Stefan Wyszyński urodził się 3 sierpnia 1901 roku w Zuzeli nad Bugiem. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1924 roku. Wykładał prawo kanoniczne i socjologię w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku. Podczas II wojny światowej, jako znany profesor był poszukiwany przez Niemców. Ukrywał się między innymi w zakładzie dla ociemniałych w Laskach pod Warszawą. W Powstaniu Warszawskim był kapelanem Armii Krajowej i szpitala powstańczego w Laskach.
W 1948 roku został mianowany arcybiskupem gnieźnieńskim i warszawskim oraz prymasem Polski. Stefan Wyszyński był wówczas najmłodszym biskupem w Polsce, na swojego następcę wyznaczył go kardynał August Hlond, który zmarł w październiku 1948 roku. W lutym 1949-go odbył się ingres prymasa Stefana Wyszynskiego do katedry gnieźnieńskiej, a następnie do prokatedry warszawskiej. W 1950 roku prymas Wyszyński zawarł "Porozumienie" podpisane przez przedstawicieli Episkopatu i komunistycznych władz. Ocenione wówczas przez Watykan jako zbyt ugodowe, w intencji prymasa miało obronić Kościół w kraju przed frontalnym atakiem komunistów, jak działo się w pozostałych krajach pozostających pod wpływem Związku Radzieckiego.
W 1953 roku został wyniesiony do godności kardynała, nie mógł jednak pojechać do Rzymu po kapelusz kardynalski, ponieważ nie otrzymał paszportu. W latach 60. uczestniczył we wszystkich sesjach Soboru Watykańskiego II. Na jego prośbę papież Paweł VI 21 listopada 1964 roku ogłosił Maryję Matką Kościoła.
Jan Paweł II na początku swojego pontyfikatu zwrócił się do kardynała Stefana Wyszyńskiego: "Nie byłoby na Stolicy Piotrowej papieża Polaka, gdyby nie było twojej wiary, nie cofającej się przed więzieniem i cierpieniem, twojej heroicznej nadziei(...) gdyby nie było Jasnej Góry - i tego okresu dziejów Kościoła w naszej Ojczyźnie, który jest związany z twoim biskupim i prymasowskim posługiwaniem". Kardynał Wyszyński zmarł 28 maja 1981 roku.
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy.
Audycję "Historia na dziś" prowadził Tadeusz Płużański.
Polskie Radio 24/msze, IAR
-----------------------------------
Data emisji: 27.05.2019
Godzina emisji: 20.06