Zdjęcia ukazujące potworność niemieckich zbrodni w Zamku Lubelskim są tematem kolejnego odcinka cyklu "Z Archiwum IPN". Przedstawia on szczególnie ciekawe archiwalia znajdujące się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, związane z II wojną światową.
- W Archiwum IPN znajduje się zbiór kilkudziesięciu zdjęć Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, które są świadectwem zbrodni w Zamku Lubelskim, dokonanej przez Niemców 22 lipca 1944, tuż przed wkroczeniem do miasta Armii Czerwonej - mówi Konrad Ślusarski, archiwista Archiwum IPN. - Zdjęcia zostały wykonane niedługo po ucieczce Niemców z więzienia i dokumentują stan zastany, a więc ciała ofiar bezpośrednio w miejscach gdzie dokonywano mordów. Zbrodnia została dokonana przez Niemców w myśl wytycznych Wyższego Dowódcy SS i Policji w Kraju Warty i Generalnym Gubernatorstwie generała SS Wilhelma Koppe. Niemcy mieli dokonać eksterminacji więźniów przed ewakuacją, tak aby żaden więzień nie dostał się w ręce wyzwolicieli.
W więzieniu przetrzymywani byli przedstawiciele inteligencji, a także członkowie polskiego podziemia i w sytuacji, kiedy Niemcy nie mogli ich wywieźć do innych więzień, postanowili zamordować wszystkich.
- Kiedy wojska sowieckie podeszły pod Lublin - tłumaczy archiwista - załoga więzienia oraz grupa egzekutorów spośród członków lubelskiego Gestapo przystąpiła do systematycznego mordowania więźniów. Na początku egzekucji dokonywano na dziedzińcu, później w poszczególnych salach, już w samym więzieniu.Systematycznie opróżniano poszczególne oddziały oraz cele. Jedno zdjęcie przedstawia zwłoki leżące na dziedzińcu zamkowym, natomiast większość jest wykonana w głównej sali, służącej do egzekucji, a mianowicie w warsztatach oraz na oddziale 5.
Niemcy 22 lipca 1944 roku zamordowali w Zamku około 300 osób. Niedługo po opuszczeniu więzienia Polacy uwolnili pozostałych przy życiu więźniów, a fotografowie zrobili zdjęcia zamordowanych.
Więzienie w Zamku Lubelskim było częścią zbrodniczej niemieckiej polityki wobec Polaków, tego typu miejsc było więcej. Historyk IPN doktor Paweł Rokicki przypomina, że celem Niemców było wyniszczenie jak największej liczby polaków i robili to w sposób planowy.
Niemiecka polityka ludobójcza zmieniała się w czasie wojny - na początku były to przede wszystkim działania zmierzające do eksterminacji polskich elit, czyli tych osób, które mogły przyczynić się do polskiego oporu, spowodować powstanie, odbudowę państwa polskiego. Stąd mordy na dziesiątkach tysięcy polskich urzędników, lekarzy, ziemian, prawników. Później, Niemcy rozszerzyli swoje akcje o eksterminację całych grup społecznych, które uznali za wrogie albo szkodliwe. Eksterminowali osoby upośledzone umysłowo - to było około 20 tysięcy zamordowanych. Historyk przypomina, że Niemcy prowadzili też eksterminację grup narodowych, przede wszystkim około 3 milionowej społeczności Żydów polskich, ale także Romów, których również skazano na zagładę. Mordowano również homoseksualistów.
Doktor Rokicki podkreśla, że horyzont niemieckiej polityki ludobójczej na tym się nie kończył. "Ich plany były dużo bardziej ambitne i prawdopodobnie po wojnie planowali gigantyczne przesiedlenia ludności i także częściowo eksterminację Słowian mieszkających w Europie Środkowo - Wschodniej, w tym i Polaków. Zamojszczyzna jest najbardziej znanym przykładem początku realizacji Wielkiego Generalnego Planu Wschodniego - czyli wielkich przemian ludnościowych w Europie Wschodniej".
Według szacunków historyków w czasie II wojny światowej, Niemcy zamordowali około 5 milionów Polaków.
Witold Banach