Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PAP
Agnieszka Kamińska 16.12.2012

31. rocznica tragedii w ”Wujku”. Apel poległych

16 grudnia 1981 roku w kopalni ”Wujek” od strzałów ZOMO zginęło 9 górników, a 21 zostało rannych. Górnicy protestowali przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego.
Kopalnia Wujek-ŚląskKopalnia Wujek-ŚląskHerr Kriss/ Wikimedia Commons
Posłuchaj
  • Adam Skwira, jeden z przywódców strajku w kopalni "Wujek"
  • Ewa Widuch (pracownica laboratorium) w 1989 roku opowiadała o oddziałach ZOMO zbierających się w dniu pacyfikacji w pobliżu kopalni
  • 17 grudnia Zbigniew Bujak, jeden z liderów "Solidarności" ukrywający się przed internowaniem, oddał hołd poległym górnikom, na falach podziemnego radia "Solidarność"
  • Dopiero dwa tygodnie później, 31 grudnia 1981 roku, odniósł się do wydarzeń w kopalni przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński, który nie potępił użycia broni przeciwko górnikom, zwrócił natomiast uwagę na rannych funkcjonariuszy
Czytaj także

W rocznicę pacyfikacji kopali "Wujek" w Katowicach odbywają się uroczystości upamiętniające ofiary tej tragedii.

W południe, w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Katowicach, metropolita katowicki abp Wiktor Skworc odprawił Mszę świętą za dusze zamordowanych górników. Homilię wygłosił biskup polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek. Później przed Krzyżem-Pomnikiem przy kopalni zaplanowano apel poległych.

'' Pacyfikacja "Wujka"

Po ogłoszeniu stanu wojennego w 1981 roku górnicy kopalni "Wujek" rozpoczęli strajk okupacyjny. Po trzech dniach władze komunistyczne podjęły decyzję o pacyfikacji kopalni.

Najpierw siły milicyjno-wojskowe użyły armatek wodnych, rozpędzając tłum kobiet z dziećmi, które próbowały nie dopuścić do pacyfikacji zakładu. Następnie czołgi rozbiły mur fabryczny, torując drogę szturmującym oddziałom ZOMO. Górnicy stawili im opór. Wtedy pluton specjalny ZOMO użył broni palnej. Po pacyfikacji służby bezpieczeństwa zatrzymały 8 osób. Oskarżono je o organizowanie i kierowanie strajkiem. W lutym 1982 roku 4 osoby skazano na karę od 3 do 4 lat więzienia, pozostałe uniewinniono.

Prowadzono też śledztwo dotyczące odpowiedzialności milicjantów za użycie broni palnej. 20 stycznia 1982 roku zostało ono umorzone. Prokuratura wojskowa uznała, że członkowie plutonu specjalnego użyli broni zgodnie z przepisami i działali w ramach obrony koniecznej.

Procesy przeciwko sprawcom masakry ruszyły dopiero w latach 90. W 2008 roku w ostatnim procesie zapadł prawomocny wyrok skazujący 14 byłych zomowców z plutonu specjalnego, którzy brali udział w pacyfikacji kopalń "Wujek" i "Manifest Lipcowy". Sąd uznał wszystkich oskarżonych za winnych zbrodni komunistycznej. Otrzymali oni kary od 3,5 do 6 lat więzienia. W 2009 roku, po 28. latach od masakry, Sąd Najwyższy ostatecznie utrzymał wyrok. (Zobacz też: Zomowcy z "Wujka" wyszli na wolność przed terminem >>>)

IAR/agkm

Czytaj także: Prezydent spotkał się z rodzinami górników z "Wujka" >>>