Wspomnienie o aktorce teatralnej i filmowej Katarzynie Łaniewskiej

Zapraszamy do wysłuchania fragmentów archiwalnych wywiadów i słuchowisk z Katarzyną Łaniewską. O aktorce w radiowej Jedynce opowiedzieli: prezes Związku Artystów Scen Polskich (ZASP) Krzysztof Szuster, aktorka Bernadetta Machała oraz poeta, pisarz, autor tekstów piosenek, dziennikarz, tłumacz i krytyk filmowy Ernest Bryll.

"Twarda i z ogromnym poczuciem humoru". Halina Łabonarska wspomina Katarzynę Łaniewską

Katarzyna Łaniewska urodziła się 20 czerwca 1933 roku w Łodzi. Podczas wojny jej ojciec został zamordowany w obozie w Auschwitz. Przeżyła Powstanie Warszawskie wraz z matką i rodzeństwem. Przeszła przez obóz w Pruszkowie. Po wojnie wstąpiła do harcerstwa. W 1955 roku ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie, debiutowała 26 listopada tego samego roku. 

Pod koniec lat 70. związała się z opozycją antykomunistyczną. W 1980 roku współtworzyła struktury NSZZ "Solidarność" w Teatrze Ateneum. W stanie wojennym brała udział w patriotycznych koncertach poetycko-muzycznych. Współpracowała z księdzem Jerzym Popiełuszką. Uczestniczyła w kolportażu podziemnych wydawnictw, była kolporterką "Tygodnika Mazowsze".

Była zaangażowana w działalność społeczną - przez lata opiekowała się Domem Aktora Weterana w Skolimowie, kwestowała na warszawskich Powązkach, brała udział w ogólnopolskiej akcji "Pomóż Dzieciom Przetrwać Zimę".

Nie tylko "Plebania"

Łaniewska występowała w warszawskich teatrach: Polskim (1955-1959, 1983-1995), Dramatycznym (1959-1962, 1966-1977), Narodowym (1962-1966) i Ateneum (1977-1983). Szeroka publiczność kojarzy ją najbardziej z serialem "Plebania", w którym kreowała postać gospodyni księdza, babci Józi. Występowała też w serialach "Czterdziestolatek", "Klan", "Gruby", "Ojciec Mateusz" i "Na dobre i na złe". Zagrała również kilkadziesiąt ról w spektaklach Teatru Telewizji i słuchowiskach Polskiego Radia.

Na wielkim ekranie można ją było oglądać m.in. jako Solską w filmie "Kogel-mogel" w reżyserii Romana Załuskiego, a także jako służącą Gajowca w "Przedwiośniu" Filipa Bajona i kierowniczkę domu dziecka w "Przesłuchaniu" Ryszarda Bugajskiego. Wcieliła się w postać Anny Walentynowicz w filmie "Smoleńsk" Antoniego Krauzego.

Czytaj także:

• "Miłość jest największą wartością". Wspomnienie Piotra "Struny" Strojnowskiego
• Nie żyje dyrygent Gabriel Chmura. "Był człowiekiem wymagającym, ale pełnym ciepła"
• Zmarł aktor Witold Sadowy. Prezes ZASP: wielka strata dla teatru polskiego

Zajmowała się również dubbingiem. Swojego głosu użyczyła m.in. postaciom z filmów: "Wiedźmy", "Jeszcze bardziej zgryźliwi tetrycy", "101 dalmatyńczyków" czy "Piękna i Bestia: Zaczarowany świat Belli". Była jedną z prowadzących telewizyjny program "Ziarno".

Zmarła Katarzyna Łaniewska – lubiana aktorka teatralna i filmowa. W stanie wojennym współorganizowała podziemny ruch wydawniczy i patriotyczne koncerty w kościołach oraz spektakle w prywatnych mieszkaniach. W wolnej Polsce z oddaniem realizowała aktorską i społeczną misję.

— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) December 7, 2020

Aktorka zdobyła szereg nagród i wyróżnień, m.in. w 2006 roku za zasługi dla polskiej kultury otrzymała Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", a rok później - Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za "wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za zaangażowanie w walkę o wolność słowa i wolne media, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej".

Niespełna dwa tygodnie temu artystka została laureatką dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt twórczości.

***

Tytuł audycji: Kulturalna Jedynka

Prowadzi: Anna Stempniak

Data emisji: 8.12.2020 r. 

Godzina emisji: 23.10

Jedynka/IAR/PAP/kk