Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
polskieradio.pl
Bartłomiej Makowski 23.01.2024

Józef Glemp. Prymas przełomu

Przez blisko trzy dekady stał na czele polskiego Kościoła rzymskokatolickiego. Miał niebagatelny wpływ na kształt przemian demokratycznych, jakie zaszły w kraju, ale za swoją politykę spotykał się też z ogniem krytyki.

11 lat temu, 23 stycznia 2013 roku, zmarł Prymas Polski Józef Glemp.

Posłuchaj
33:33 świadkowie historii - józef glemp.mp3 Archiwalne wspomnienia prymasa Polski Józefa Glempa o dzieciństwie, rodzinie i powołaniu kapłańskim.

Początek drogi

- Nie byłem psotnym chłopcem, raczej nieśmiałym i chorowitym - wspominał sam o sobie kardynał Glemp w audycji Doroty Truszczak i Andrzeja Sowy. Urodził się w rodzinie oficera. Jego młodość naznaczyła wojna. Już w wieku 13 lat musiał podjąć przymusową pracę dla okupantów. Po wojnie wstąpił do gimnazjum w Inowrocławiu, później studiował polonistykę w Warszawie i Toruniu.

Studia przerwał, by wstąpić do seminarium. - Wstąpienie do seminarium było wypełnieniem tęsknot, które leżały we mnie. To było moje właściwe miejsce - mówił prymas Józef Glemp.

Święcenia otrzymał w roku 1956. Początki kapłańskiej posługi przyszłego prymasa nie należały do najłatwiejszych - po służbie w Mogilnie, został skierowany do Mielżyna, gdzie został kapelanem w domu dla nieuleczalnie chorych dzieci.


Posłuchaj
33:33 świadkowie historii - józef glemp.mp3 Archiwalne wspomnienia prymasa Polski Józefa Glempa o dzieciństwie, rodzinie i powołaniu kapłańskim.

 

U boku Prymasa Tysiąclecia

W służbie duszpasterskiej znalazł możliwość dalszego samokształcenia. Wyjechał na studia prawnicze do Rzymu. Po ich ukończeniu powrócił do kraju. Tu trafił do Sekretariatu Prymasa, gdzie stał się jednym z najbliższych współpracowników prymasa Stefana Wyszyńskiego.

Sakrę biskupią przyznał Glempowi papież Jan Paweł II w 1979 roku. Przyszły prymas został przydzielony do diecezji warmińskiej ze stolicą w Olsztynie.

Trzy lata później, 7 lipca 1981 biskup Glemp został mianowany metropolitą warszawskim i gnieźnieńskim. Niedługo później przyszło mu zmagać się z dwoma kryzysami: zamordowaniem przez SB ks. Jerzego Popiełuszki i wprowadzeniem stanu wojennego. To ostatnie wydarzenie wspominał tak: - Było strasznie zimno. Przyszła delegacja od gen. Jaruzelskiego, żeby mnie uprzedzić, że o 6 będzie ogłoszony stan wojenny.

Między władzą a opozycją

W pierwszych dniach stanu wojennego apelował o "spokój, zaniechanie gwałtów, o zażegnanie bratobójczych walk". Politykę lawirowania i mediacji między władzą a "Solidarnością" kontynuował aż do odzyskania wolności. Za ostrożność w popieraniu przemian demokratycznych był wielokrotnie krytykowany. - Ja Solidarność zastałem już umocnioną, ale w nastrojach rewolucyjnych - wspominał prymas.

- Ceniłem go jako człowieka, który zawsze miał swoje zdanie- mówił o Glempie premier Tadeusz Mazowiecki, który podkreślał, że to dzięki prymasowi Glempowi Kościół stał się stroną podczas obrad Okrągłego Stołu.

Kardynał (podwyższony do tej godności został w 1983 roku) Józef Glemp przewodniczył polskiemu Kościołowi do 2009 roku. Wówczas przeszedł na emeryturę i przekazał godność prymasa następcy - abp. Henrykowi Muszyńskiemu. Józef Glemp zmarł 23 stycznia 2013 roku.

bm