10 lutego 1976 Sejm przyjął nowelizację Konstytucji PRL. Zmiany w ustawie zasadniczej przegłosowano niemal jednogłośnie. Jedynym posłem, który wstrzymał się od głosu był Stanisław Stomma z Koła Poselskiego "Znak".
- Składam podziękowanie instytucjom, które prosiliśmy o opinie: życzliwe uwagi związków zawodowych, prezydium Polskiej Akademii Nauk, organizacji spółdzielczych, kobiecych, młodzieżowych itd. Wykazały pełną jednomyślność poglądów przy równoczesnym dążeniu do możliwie najlepszego ich wyrażenia w formie przepisów prawnych - przemawiał Henryk Jabłoński, ówczesny Przewodniczący Rady Państwa.
53:36 przemowienie jablonski.mp3 Przemówienie przewodniczącego Rady Państwa Henryka Jabłońskiego związane z uchwaleniem nowelizacji w ustawie zasadniczej (RWE, 10.02.1976)
"Konsultacje" były wierutną bzdurą, podobnie jak teza Jabłońskiego o czteroletnich przygotowaniach do wprowadzenia zmian.
Projekt początkowy
Naprawdę propozycja nowelizacji została ogłoszona miesiąc po podpisaniu w Helsinkach Aktu Końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (1 sierpnia 1975), w "Tezach na VII Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej". Początkowo założone zmiany miały jeszcze bardziej radykalny charakter. Nieomal doszło do samoograniczenia suwerenności Polski (propozycja trwałego i nienaruszalnego sojuszu z ZSRR), konstytucyjnego potwierdzenia sprawowania władzy przez PZPR (przewodnia rola partii w państwie) i uzależnienia praw obywateli od spełniania przez nich obowiązków wobec państwa.
04:36 tym żył świat.mp3 Audycja z cyklu "Tym żył świat" poświęcona nowelizacji Konstytucji PRL zawierająca archiwalne nagranie z głosowania. Audycja Michała Nogasia i Wojciecha Włodarczyka.
List 59
Te zmiany w ustawie zasadniczej spotkały się ze sprzeciwem ze strony środowisk inteligenckich i artystycznych. Jan Olszewski zaproponował napisanie listu otwartego do partii. Manifest 59 (od początkowej liczby podpisów) złożył w Kancelarii Sejmu 5 grudnia 1975 Edward Lipiński. Choć postulaty sygnatariuszy o gwarancji wolności obywatelskich (wolności sumienia i praktyk religijnych, wolności pracy, wolności słowa i informacji oraz wolności nauki) zostały przez władzę zignorowane, to zdecydowano się na złagodzenie zapisów nowelizacji.
Czerwiec 1976, zobacz serwis specjalny Polskiego Radia >>>>
bm