161 lat temu, 29 marca 1863, zmarł Józef Lompa, górnośląski działacz, pisarz i etnograf.
Był typem protopozytywisty kierującym się zasadą pracy u podstaw. W 1820 roku zbudował szkołę w Lubszy. Tu uczył dzieci przez 30 lat. W 1850 roku władze pruskie zawiesiły go w obowiązkach organisty i nauczyciela za polską działalność narodową. Działacz założył Towarzystwo Pracujących dla Oświaty Ludu Śląskiego.
14:32 józef lompa - ojciec etnografii śląskiej___d 20578_tr_0-0_99245772200db2d[00].mp3 "Józef Lompa - ojciec etnografii śląskiej" - audycja Aleksandra Widery z cyklu "Śladami Kolberga". (PR, 8.07.1967)
Publicysta postulujący
Przede wszystkim jednak Józef Lompa zajmował się działalnością publicystyczną i promowaniem polskości na Górnym Śląsku, na którym - w następstwie rewolucji przemysłowej - żywioł niemiecki zaczynał przeważać wśród elit, a język niemiecki stawał się przepustką do awansu społecznego. Józef Lompa współpracował m.in. z "Telegrafem Górnośląskim", współredagował "Dziennik Górnośląski". W swoich artykułach postulował wprowadzenie nauczania w języku polskim i wprowadzenia historii Polski do programu nauczania.
Kronikarz klechd i legend
Józef Lompa był autorem prekursorskich publikacji traktujących o geografii i historii Śląska m.in."Jeografii Śląska", "Pieśni ludu śląskiego", "O śląsko-polskiej mowie" oraz "Klechdy, czyli baśnie ludu polskiego na Śląsku". W swoich dziełach utrwalał dla współczesnych sobie i kolejnych pokoleń przekazy i legendy Górnego Śląska, objaśniające pochodzenie nazw miejscowości i przekazujące mądrości ludowe.
Józef Lompa zmarł 29 marca 1863 roku.
bm