Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
polskieradio.pl
Izabella Mazurek 05.01.2024

Pierwsza wojna o Osetię Południową

5 stycznia 1991 roku wojska gruzińskie wkroczyły do Cchinwali, stolicy Osetii Południowej i do okolicznych miejscowości. Rozpoczęła się wojna między Gruzją a separatystyczną Republiką Osetii Południowej, wspieraną przez sąsiadów z Osetii Północnej i Rosję.
Rosyjski prezydent Borys Jelcyn (z prawej) ze swym gruzińskim odpowiednikiem Eduardem Szewardnadze. Spotkanie na Kremlu, marzec 1996Rosyjski prezydent Borys Jelcyn (z prawej) ze swym gruzińskim odpowiednikiem Eduardem Szewardnadze. Spotkanie na Kremlu, marzec 1996PAP/EPA

Konflikt zbrojny był odpowiedzią na decyzję z 10 grudnia 1990 roku, kiedy to Osetia Południowa ogłosiła niepodległość i chęć uniezależnienia się od Gruzji. Międzynarodowa społeczność nie uznała takiego stanowiska. Podobnie jak Gruzja, która Osetię Południową traktowała wciąż jako integralną część kraju.

Osetia Południowa leży w północnej Gruzji, w środkowej części Wielkiego Kaukazu. Jej granica przebiega 40 km na północny zachód od Tbilisi. Na północy graniczy z rosyjską Republiką Osetii Północnej. Jej powierzchnia wynosi 3,9 tys. kilometrów kwadratowych. Przed upadkiem Związku Radzieckiego Osetia należała do Gruzji, która była jedną z republik Kraju Rad. W 1989  roku Osetię Południową zamieszkiwało 99 tys. osób - 66 proc. populacji stanowili Osetyjczycy, 29 proc. Gruzini. Pozostałe 5 proc. to głównie Rosjanie, Ormianie i Żydzi.

To właśnie tu od marca do września 1991 roku toczyły się ciężkie walki. Wojska gruzińskie odcięły miasto Cchinwali od dostaw zaopatrzenia i prądu. W odwecie wojska osetyńskie traktowały tak samo miejscowości zamieszkiwane przez Gruzinów. Do ponownej eskalacji walk doszło w lutym 1992 roku, kiedy to separatystów przeciwko Gruzinom wspierała militarnie Rosja.


Posłuchaj
03:19 Maciej Jastrzębski Osetia Gruzja Rosja 2012.mp3 Echa wojny o Osetię Południową między Gruzją a Rosją w 2008 roku - relacja Macieja Jastrzębskiego, korespondenta Polskiego Radia. (PR, 9.08.2011)

 

24 czerwca 1992 roku doszło do spotkania prezydenta Gruzji Eduarda Szewardnadze i prezydenta Rosji Borysa Jelcyna. 14 lipca doszło do zawieszenia broni i zawarcia rozejmu. Rosja i Gruzja ustaliły między innymi, że teren Osetii Południowej (wciąż formalnie należący do Gruzji) patrolowany przez rosyjskie tzw. siły pokojowe. Takie nierozstrzygnięte do końca ustalenia pozwalały Rosji na ingerencję w politykę wewnętrzną zarówno Gruzji, jak i Osetii.

Rozejm utrzymywał się do roku 2004, kiedy znowu zaczęły się incydenty zbrojne ze strony separatystów. Aby odzyskać kontrolę nad terytorium, władze Gruzji w 2007 roku zaproponowały utworzenie Autonomicznej Republiki Osetii Południowej, która miałaby wchodzić w skład Gruzji. Wspierany przez rosyjskich wysłanników prezydent republiki Eduard Kokojty zażądał od Trybunału Konstytucyjnego Rosji uznania Osetii Południowej za część terytorium Federacji Rosyjskiej.

W nocy z 7 na 8 sierpnia 2008 roku, kiedy oczy całego świata skierowane były na inaugurację Igrzysk Olimpijskich w Pekinie, rozpoczęła się kolejna wojna. Na Cchinwali poleciały pociski z rosyjskich wyrzutni rakietowych BM-21 Grad.

im