Anna Politkowska. Śmierć za głoszenie prawdy?

Poszukiwanie prawdy

Ostatnia jej publikacja, jaka ukazała się w niezależnej "Nowej Gaziecie", dla której pracowała, poświęcona była oddziałom czeczeńskim walczącym po stronie rosyjskich sił rządowych. I to właśnie Czeczenia i tocząca się w niej wojna, były głównymi tematami dziennikarki przez ostatnie lata jej życia.

- Niczego nie tłumaczę, bo jak można powiedzieć skazanemu, że po pierwsze moje wyjaśnienia Kreml ma absolutnie gdzieś. Po drugie sytuacja w Moskwie w związku z wojną na Kaukazie jest tak zagmatwana, że tak naprawdę nikt nic nie wie, dlatego, że wiedzieć nie chce – pisała w książce "Druga wojna czeczeńska".

Czeka nas terror. Dziesiątki tysięcy ludzi przeszły ulicami Moskwy

Obrona praw człowieka

Znana ze swojego krytycznego stosunku do rządu Władimira Putina oraz wojny w Czeczenii, dziennikarka "Nowej Gaziety" pracowała jako korespondentka w czasie II wojny czeczeńskiej. Zasłynęła nieprawdopodobną odwagą, uporem i dążeniem do prawdy w relacjonowaniu wydarzeń w czasie prowadzonej przez Rosjan "operacji antyterrorystycznej". Czeczenia stała się jej misją i powołaniem, a sama Politkowska wyrosła na czołową obrończynię praw człowieka w tym regionie.

- Dzięki swoim artykułom stała się człowiekiem-instytucją. Docierała do miejsc i ludzi, gdzie nie dotarł żaden inny dziennikarz. Ludzie z Kaukazu sami zwracali się do niej o pomoc, czyniąc Politkowską kanałem przekazu najciekawszych informacji – mówił na antenie Polskiego Radia dziennikarz Marcin Wojciechowski.

Krytyka Putina

Niepokorna i niezależna dziennikarka, znana z ostrej krytyki zarówno prezydenta Władimira Putina, jak i prorosyjskiego przywódcy Czeczenii Ramzana Kadyrowa, była solą w oku władz. Wielokrotnie próbowano ją zastraszyć, zmarginalizować, a nawet otruć.

Litwinienko, Niemcow, Politkowska. Czy to zbrodnie bez kary

Mimo to Politkowska stale jeździła na Kaukaz, wymykając się rosyjskim służbom specjalnym i milicjom Kadyrowa. Z każdej podróży przywoziła relacje o mordach na ludności cywilnej, panującym bezprawiu i zacieraniu śladów zbrodni.

"Politkowska była więcej niż dziennikarką - była publicystką, której teksty wypełnione były bólem i goryczą z powodu tego wszystkiego, co działo się w Rosji i na świecie" - napisał w artykule wspomnieniowym portal Gazeta.ru. Przypomniał, że tematami Politkowskiej były tragedie zwykłych ludzi, którzy stali się ofiarami samowoli i okrucieństwa.

5. Rocznica śmierci Borysa Niemcowa. "Miał zdolność jednoczenia opozycji"

Zabójstwo wciąż nie wyjaśnione

Jak podawała PAP, w 2017 roku, koledzy Anny Politkowskiej z "Nowej Gaziety" uważają, że zabójstwo nie zostało wyjaśnione. Argumentują, że śledczy nie dotarli do zleceniodawców, choć udało się ustalić i skazać wykonawców. Kilka lat temu na ławie oskarżonych zasiadło dwóch byłych oficerów moskiewskiej milicji oraz kilku mężczyzn pochodzących z Czeczenii: trzej bracia Machmudowie i ich starszy krewny Łom-Ali Gajtukajew, związany ze światem przestępczym. Zapadły dwa wyroki dożywocia i wieloletnie wyroki kolonii karnej.

Proces był możliwy, gdyż jeden z byłych milicjantów Dmitrij Pawluczenkow, podpułkownik policji, przyznał się do winy i zobowiązał do współpracy. To on - jak pisała "Nowaja Gazieta" - przyjął zlecenie zabójstwa, zaangażował swoich podwładnych do śledzenia Politkowskiej i znalazł wykonawców.

Początkowo jednak został uznany tylko za świadka oskarżenia i m.in. dlatego pierwszy proces w sprawie zabójstwa zakończył się w 2009 roku wyrokami uniewinniającymi. Dopiero pojawienie się zeznań innej osoby, która zwróciła się do "Nowej Gaziety", sprawiło, iż po kilku latach Pawluczenkow zaczął mówić prawdę.

Kto zabił Politkowską

Pawluczenkow odbywa karę 11 lat więzienia. Skazano go w 2012 roku w odrębnym postępowaniu i sądzono w trybie specjalnym, bez badania dowodów i przesłuchiwania świadków. W ramach współpracy ze śledztwem miał ujawnić, kto kazał zabić Politkowską, ale - jak pisze "Nowaja Gazieta" - nie dotrzymał słowa, a podał nazwisko "odgórnie wyznaczonego" zleceniodawcy - oligarchy Borysa Bieriezowskiego.

Łom-Ali Gajtukajew, uznany za organizatora zabójstwa, zmarł w 2017 roku w szpitalu więziennym, według niektórych źródeł - na skutek pobicia.

Karę dożywotniego więzienia odbywa Rustam Machmudow, uznany za bezpośredniego zabójcę, który oddał strzały do Politkowskiej.

Jednak wielu ekspertów nie ma wątpliwości – zabójstwa publicystki dokonano z inspiracji Kremla.

PAP/IAR/im