Polska Niepodległa. Serwis specjalny
Z okazji Święta Niepodległości Program 1 Polskiego Radia przygotował specjalną ramówkę związaną z tym wydarzeniem.
Już we wtorek (10.11) w audycji "Eureka" (godz. 19.05) mówiliśmy o roku 1920, w którym miało miejsce pospolite ruszenie Polaków. Ukazało się wiele książek przypominających militarne i polityczne zmagania Polaków z Rosją Lenina, która po trupie białej Polski chciała podbić nie tylko Europę, ale cały świat. Wspólnie z prof. Grzegorzem Łukomskim Elżbieta Szumiec-Zielińska, która będzie naszym gościem, napisała jedną z nich pt. „Zwycięstwo Polski, ocalenie Europy! Bitwa Warszawska 1920 na tle wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921”.
Na 11 listopada Program 1 Polskiego Radia przygotował specjalne felietony zatytułowane "11 listopada 1918 roku we wspomnieniach". Są to opracowane przez Dorotę Truszczak wspomnienia uczestników wydarzeń z listopada 1918 roku w Warszawie i Krakowie.
Nagrania, które wyemitowaliśmy przed godziną 7.00, 8.00, 9.00, 14.00, 15.00 oraz 17.00 to wspomnienia z Archiwum Polskiego Radia (Radia Wolności):
03:23 11 listopada 1918 roku we wspomnieniach 6.55 Mówią: Marian Kukiel (późniejszy generał Dywizji Polskich Sił Zbrojnych, historyk wojskowości, działacz społeczny, polityk) i Tadeusz Puget (późniejszy przedsiębiorca i podporucznik Armii Krajowej) (11 listopada 1918 roku we wspomnieniach/Jedynka)
03:43 11 listopada 1918 roku we wspomnieniach - 7.55 Mówią: Kazimierz Sosnkowski (późniejszy generał i Wódź Naczelny Polskich Sił Zbrojnych, zastępca Prezydenta Rządu RP na Uchodźstwie) i Adam Koc (późniejszy pułkownik, polityk, poseł, dziennikarz, uczestnik walk o niepodległość Polski) (11 listopada 1918 roku we wspomnieniach/Jedynka)
03:50 11 listopada 1918 roku we wspomnieniach - 8.55 Mówią: Tadeusz Widmański (późniejszy lekarz, który pełnił wartę w szpitalu wojskowym) i Kajetan Dzierżykraj-Morawski (późniejszy I minister spraw zagranicznych II RP) (11 listopada 1918 roku we wspomnieniach/Jedynka)
03:25 11 listopada 1918 roku we wspomnieniach - 13.45 Mówią: Adam Pragier (prawnik, profesor Wolnej Wszechnicy Polskiej, działacz socjalistyczny) i Ludwik Iwaszko (późniejszy podpułkownik artylerii Wojska Polskiego) (11 listopada 1918 roku we wspomnieniach/Jedynka)
03:31 11 listopada 1918 roku we wspomnieniach - 14.49 Mówią: Tadeusz Walich (uczestnik walk o niepodległość Polski), Marian Kukiel (późniejszy generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, historyk wojskowości, działacz społeczny, polityk)
03:39 11 listopada 1918 roku we wspomnieniach - 16.50 Mówią: Marian Kukiel (późniejszy generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, historyk wojskowości, działacz społeczny, polityk) i Bolesław Hełczyński (sekretarz pierwszej Rady Ministrów II)
Święto Niepodległości jest okazją, żeby porozmawiać o tym, co wyjątkowego jest w Polsce, czego nie znajdziemy w żadnym innym kraju. O tym w "Muzyce nocą" (godz. 00.00-3.00). Następnie w audycji "Tak to bywało" (godz. 3.00-5.00) popularne pieśni śpiewały chóry Dana, Czejanda i Wesołej Lwowskiej Świetlicy Żołnierskiej. Główną zaś pozycją pierwszej godziny był świąteczny koncert polskich pieśni patriotycznych w nowych nagraniach Chóru i Orkiestry PZLPiT „Mazowsze” im. T. Sygietyńskiego pod batutą Jacka Bonieckiego. W drugiej godzinie słuchaliśmy archiwalnej audycji Anny Lisieckiej pt. "Ku Niepodległej". To polityczny portret jednego z najważniejszych twórców odzyskania naszej niepodległości – Mistrza Ignacego Jana Paderewskiego, wielkiego pianisty, kompozytora, ale i męża stanu, a przede wszystkim wielkiego patrioty. 22 maja 1915 r. pisał on w liście do rodaków w USA: „Myśl o Polsce wielkiej i niepodległej Polsce była i jest treścią mojego istnienia. Urzeczywistnienie jej było i jest jedynym celem mego życia”. Gość audycji, prof. Marek Drozdowski, opowiedział o politycznej karierze Paderewskiego. Na zakończenie słuchaliśmy recitalu Mistrza, złożonego z dzieł Chopina i swoich własnych, dokonanych w 1906 i 1926 r.
Polskie Radio partnerem 15. Przystanku Niepodległość i edukacyjnej gry "Tak zmienił się świat" o historii radia
11 listopada nie zabrakło oczywiście transmisji uroczystej mszy świętej ze Świątyni Opatrzności Bożej (godz. 10.00).
W audycji "Cztery pory roku" (godz. 9.00-10.00 oraz 11.00-12.00) rozmawialiśmy o Eugeniuszu Kwiatkowskim, wizjonerze II RP, który zainicjował budowę portu i miasta w Gdyni. Znacznie przyczynił się do powstania Stalowej Woli. Wniósł wielki wkład w rozwój polskiego przemysłu chemicznego: zakładów azotowych w Chorzowie i Tarnowie. Niepodległość miała jednak nie tylko zasłużonych Ojców, ale też wybitne Matki. Chociaż ze względu na realia epoki kobiety nie stały na czele wojsk czy ruchów politycznych, ich praca dla Polski miała nie mniejsze znaczenie. 28 listopada 1918 roku kobiety w Polsce uzyskały prawa wyborcze. W audycji przedstawiliśmy sylwetki ośmiu kobiet zasługujących na tytuł Matki Niepodległości. Ponadto w audycji "Przystanek niepodległość".
Czytaj też:
Ok. godz. 12.30 zaprosiliśmy do wysłuchania transmisji z orędzia prezydenta Andrzeja Dudy.
Z kolei w "Eurece" (godz. 19.05) mówiliśmy o tym, w jaki sposób powstawały koncepcje budowy zjednoczonego i wolnego państwa polskiego w latach 1914-1918. Gościem Katarzyny Jankowskiej był prof. Piotr Szlanta z Instytutu Historycznego UW.
O godz. 19.30 zaprosiliśmy na słuchowisko z cyklu "Dzieci bliżej historii" zatytułowane "Z głową w chmurach, czyli opowieść o Jadwidze Piłsudskiej" autorstwa Anny Skuratowicz.
Następnie (godz. 20.00) retransmitowaliśmy fragmenty nadzwyczajnego koncertu Chóru Filharmonii Narodowej pod dyr. Bartosza Michałowskiego, jaki odbył się 4 listopada br. Koncert poświęcony został św. Janowi Pawłowi II z okazji setnej rocznicy jego urodzin. Podczas koncertu wybitni polscy aktorzy: Maja Komorowska, Teresa Budzisz Krzyżanowska oraz Wiesław Komasa, zaprezentowali publiczności poezję Karola Wojtyły, m.in. fragmenty „Pieśni o Bogu ukrytym”, wiersze napisane w 1944 r. oraz wybrane fragmenty „Tryptyku rzymskiego” napisanego przez Jana Pawła II w 2002 r. Chór Filharmonii Narodowej zaprezentował zaś m.in. specjalnie skomponowaną na tę urodzinową okoliczność „Missa Sancti Papae Ioannis Pauli Secundi Magni” - wzruszające dzieło jednego z najwybitniejszych i najbardziej rozpoznawalnych dziś polskich twórców muzyki chóralnej i sakralnej - Pawła Łukaszewskiego.
W audycji "Moje książki" (godz. 21.00) rozmawiliśmy o tym, co czytano i grano w teatrach oraz jak spędzano wolny czas w trzech zaborach w drugiej dekadzie XX wieku.
kh