Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Dwójka
Bartosz Chmielewski 18.02.2014

Elias Canetti. Migawki z Marrakeszu

- Canetti pokazuje, że towar na marokańskim rynku nie jest zwykłym towarem, lecz pretekstem do rytuału, w którym cena jest tajemnicą - o podróżniczej książce szwajcarskiego pisarza, ukazującej oblicze Maroka sprzed pół wieku, opowiadała w Dwójce prof. Barbara Surowska.
Handel na jednym z placów Marrakeszu, kwiecień 2007 r. Czy coś zmieniło się od czasów, które opisuje Elias Canetti?Handel na jednym z placów Marrakeszu, kwiecień 2007 r. Czy coś zmieniło się od czasów, które opisuje Elias Canetti? Marijan Murat/PAP/DPA

"Głosy Marrakeszu. Zapiski po podróży" to zbiór opowiadań dokumentujących wyprawę Eliasa Canettiego do Maroka w roku 1954. Książka, która po raz pierwszy ukazała się w 1968 roku, jest poetyckim zapisem spacerów po Marrakeszu, mieście położonym w południowej części tego afrykańskiego kraju.

"Canetti krąży po arabskich i żydowskich dzielnicach miasta, oddycha jego osobliwymi zapachami, obserwuje targujących się sprzedawców na bazarach i sprzedawczynie pachnącego chleba, wsłuchuje się w slumsach w głosy niewidomych, żebrzących czy pozbawionych języka kalek, zdumiewa się na widok twarzy biednych Żydów w mellah, staje się świadkiem najbardziej intymnych sytuacji, spostrzega różnorodne złośliwości, nędzę i prostytucję, a tropi tę jedną tylko tęsknotę – za lepszym życiem" - pisał o tej książce szwajcarski pisarz François Bondy.

Do najpiękniejszych opowiadań zawartych w "Głosach Marakeszu" goszcząca w "Notatniku Dwójki" germanistka prof. Barbara Surowska zaliczyła "Wybór chleba". Canetti opisuje w nim rytuał sprzedawania pieczywa, który w Maroku zamienia się erotyczną grę między kobietą a mężczyzną. - W wystawianych na straganach przez kobiety bochenkach chleba było coś nagiego i wabiącego. Sprzedawczynie, które miały zakryte całe ciało i widać im było tylko oczy, przekazując mężczyznom chleb, wytwór własnych rąk, przekazywały im jakby część siebie. To scena pełna godności i czułości - opowiadał gość Witolda Malesy.

Profesor Surowska podkreślała symboliczne znaczenie towarów sprzedawanych przez marokańskich handlarzy. - Te przedmioty są przez nich postrzegane w specyficzny sposób, odmienny od naszej europejskiej perspektywy. One są wytworem ludzkich rąk, przez co mają dodatkową, pozamaterialną wartość...

Elias Canetti to urodzony w Bułgarii niemieckojęzyczny szwajcarski pisarz. Popularność zdobył w latach 60. i 70. W 1981 roku za swój literacki dorobek został uhonorowany Nagrodą Nobla.

Więcej o jego podróżniczym zbiorze "Głosy Marrakeszu" w nagraniu audycji "Notatnik Dwójki".

Audycję przygotował Witold Malesa.

bch/mc

tagi: Maroko