Herbert i nagłe wyspy - Kreta, Korkyra, Iona...

Wyspy o posmaku baśni

"Wyspy nie należą do krajobrazu mojego dzieciństwa. Urodziłem się w środkowej Europie, w połowie drogi miedzy Morzem Bałtyckim a Czarnym. Pejzaż mojej młodości to podlwowske okolice: jary i łagodne pagórki porośnięte sosną, na której najpiękniej kwitnie pierwszy sypki śnieg. Morze było tam czymś niewyobrażalnym, a wyspy miały posmak baśni" - pisał Herbert w jednym ze swoich szkiców.

Ważne punkty na mapie jego podróży

Te odległe wyspy nawiedzały jego wyobraźnię, a potem urzeczywistniły się i stały się ważnymi punktami na mapie jego podróży. Były to przede wszystkim wyspy greckie, i na Morzu Jońskim, i na Morzu Egejskim: Kreta, Mykonos, Delos, Paros, Itaka, Korfu czyli Korkyra, Santorini. Inną wyspą południa, na która się udał była Sycylia. W jego biografii podróżnika-żeglarza ważna okazała się także niewielka wysepka położona daleko na północy, u brzegów Szkocji - Iona.

Żeglując przez wzburzone morze

Ślady odwiedzin na tych wyspach Zbigniew Herbert pozostawił w swojej twórczości. Najpełniej w "Labiryncie nad morzem" opisał Kretę - rejs na tę wyspę, na statku "Tezeusz", gdy Kreta wyłoniła się nagle przed nim z morza jak bóstwo, odwiedziny w muzeum w Heraklionie, spacer po tym mieście, wizytę w greckiej tawernie, zajmowały go także historia i cechy sztuki minojskiej. Do greckich wysp poeta docierał czasami z przygodami, żeglując przez wzburzone morze, wtedy musiał się oddawać nie tylko pod opiekę swojego patrona Hermesa, ale i boga morza Posejdona.

"Pan Cogito, b. majtek Państwa Kapitanostwa"

Na greckie wyspy na Morzu Jońskim pożeglował w 1973 roku z Magdaleną Czajkowską i jej mężem - Zbigniewem. W wysyłanych potem przyjaciołom tomikach swoich wierszy w dedykacjach podpisywał się "Zbigniew, chłopak okrętowy" lub "Pan Cogito, b. majtek Państwa Kapitanostwa". Ale obok wysp konkretnych jest w twórczości poetyckiej Herberta także inny obraz "nagłej wyspy, rzeźby, morza kołyski".

W kolejnej audycji z naszego wakacyjnego cyklu "W podróży z Herbertem" o wyspach poety opowiedzieli Magdalena Czajkowska oraz autor dwutomowej biografii Herberta Andrzej Franaszek. Posłuchaliśmy także z naszego radiowego archiwum opowieści samego Zbigniewa Herberta.

***

Tytuł audycji: W podróży z Herbertem

Prowadziła: Dorota Gacek

Data emisji: 9.07.2023

Godzina emisji: 12.30

pg/mo