Spotkania Zbigniewa Herberta z Grecją

Boję się trochę tego zetknięcia z "cudem greckim". Nie wiem, czy nie lepiej mieć kraje zaludnione tylko przez wyobraźnię - pisał Zbigniew Herbert do Czesława Miłosza z portu w Brindisi, skąd miał wyruszyć w rejs do Pireusu. To było we wrześniu 1964 roku, tuż przed pierwszą wyprawą poety do Grecji. Herbert był tam kilka razy.

Poza greckimi wyspami, o czym już w tym wakacyjnym cyklu audycji opowiadaliśmy, odwiedził także m.in w Ateny, Saloniki, Delfy, Mykeny, Spartę, Olimpię, Półwysep Athos. Herbert opisał te greckie wędrówki w "Labiryncie nad morzem" i "Diariuszu greckim", ich ślady odnajdujemy też w jego wierszach.

Za swojego patrona uznał poeta Hermesa – boga-złodziejaszka wygnanego z Olimpu za okradanie innych bogów, ale potem ułaskawionego przez Zeusa, gdyż Olimp stał się bez niego smutny i nudny. Hermes - posłaniec bogów, przewodnik zmarłych w Hadesie, patron m.in. podróżnych - kilka razy pojawia się w twórczości poety. To właśnie mitologia była tą drugą grecką przestrzenią, równie ważną jak ta Grecja rzeczywista, przemierzana stopami, po której poeta wędrował. Jadąc do tego kraju chciał też przybliżyć się do świata mitów, bowiem jak pisał: Grecka świątynia, rzeźba i mit wyrastają organicznie z ziemi, morza i gór.

Już w pierwszym debiutanckim tomie Zbigniewa Herberta "Struna światła" możemy znaleźć wiersze "Do Apollina", "Do Ateny" czy "O Troi". Ale najpełniejszą, bardzo prywatną opowieścią poety o greckiej mitologii jest jego tom małych próz "Król mrówek" – niedokończony, wydany już po śmierci autora.

W kolejnej audycji z cyklu "W podróży z Herbertem" o spotkaniach pisarza z Grecją opowiedzieli prof. Maria Kalinowska – badaczka literatury polskiej, autorka książki "Sypałem ziarna maku… Podróż grecka Zbigniewa Herberta" oraz prof. Paweł Próchniak – literaturoznawca, krytyk. Fragmenty "Labiryntu nad morzem" przeczyta Piotr Bajor, "Króla mrówek" – Adam Ferency. Usłyszeliśmy także – z naszego radiowego archiwum – wypowiedzi samego Zbigniewa Herberta na temat jego podróży do Grecji.

***

Tytuł audycji: W podróży z Herbertem

Prowadziła: Dorota Gacek

Goście: prof. Maria Kalinowska (badaczka literatury polskiej, autorka książki "Sypałem ziarna maku… Podróż grecka Zbigniewa Herberta") oraz prof. Paweł Próchniak (literaturoznawca, krytyk)

Data emisji: 3.09.2023

Godzina emisji: 12.30

mgc