Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Dwójka
migrator migrator 10.03.2008

Sezon na Dwójkę: Polscy bohaterowie narodowi

Skończyła się historia, czasy bohaterów narodowych minęły. By może dlatego że biologiczne zagrożenie narodu czy istnienie państwa jako wspólnoty politycznej, społecznej i etnicznej Polski już nie dotyczy.

11 marca 2008, godz. 18:00

Bohater narodowy to nośnik pamięci, element tradycji i kultury narodowej, z czasem przestaje być osobą, a staje się postacią. Traci realność, wydarzenia z nią związane nabierają znaczeń symbolicznych. Bywa, że narodowy bohater urasta do rangi mitu.

W wydanej w 1934 roku książce "Idea i czyn Józefa Piłsudskiego", Janusz Jędrzejewicz pisał, że "bohater narodowy jest siłą - tworzącą losy. Obok czynników ekonomicznych i politycznych, obok specyficznej psychologii narodu, wytężona, świadoma i twórcza wola ludzka, ta wola, której olbrzymie napięcie decyduje o istocie bohaterstwa, jest najpotężniejszym czynnikiem, układającym przyszłość w wyznaczone wzorce. [...] Wszystko, co jest w nas z idei moralnej, zostało nam narzucone przez olbrzymie wysiłki największych ludzi w narodzie, wysiłki, pełne potężnej treści, która o naszym dziś, o naszym jutrze stanowić będzie".

Komentując dorobek Romualda Traugutta, Paweł Jasienica wyraził opinię, że na życie ostatniego przywódcy powstania styczniowego złożyło się trzydzieści kilka lat przeciętnego, niczym się niewyróżniającego bytowania i wreszcie kilkanaście miesięcy bohaterskiej epopei, zakończonej heroiczną śmiercią.

Dlaczego stają się bohaterami zbiorowej wyobraźni raczej niż zbiorowej pamięci? Co decyduje o wizerunku polskich bohaterów narodowych? W rozmowie udział biorą prof. Paweł Wieczorkiewicz i dr Marek Urbański.

Zaprasza Bartosz Panek