Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
polskieradio.pl
Aleksandra Kluzek 23.04.2012

The formation of Radio Free Europe

On July 4, 1950 the first programme was broadcast to Czechoslovakia, and on August 4, 1950 to Poland and to Hungary. In the beginning, broadcasts lasted only half an hour

Pod koniec lat 40. stało się jasne, że zwiększa się kontrola Związku Sowieckiego nad Europą Środkowo-Wschodnią i pogarszają się relacje amerykańsko-sowieckie. W USA powstał projekt utworzenia niezależnej instytucji, mającej z terenu Ameryki i Europy Zachodniej wspomagać emigrantów antykomunistycznych. Chodziło też o działania propagandowe, powstrzymujące pogłębianie się dominacji sowieckiej i podtrzymujące na duchu społeczeństwa krajów "za żelazną kurtyną”. Mająca powstać instytucja miała także wspierać uchodźców (w tym polskich) w ich działalności polityczno-społecznej i stworzyć im warunki do działania publicznego na emigracji oraz oddziaływania na własne społeczeństwa.
W projektach tych brali udział m.in. George Kennan i Frank Wisner - doświadczeni specjaliści w sprawach wschodnioeuropejskich z waszyngtońskiego Departamentu Stanu oraz Allen Dulles – niegdyś szef Biura Służb Strategicznych OSS, późniejszy dyrektor Centralnej Agencji Wywiadowczej CIA.
1 czerwca 1949 r. zebrał się 50-osobowy Komitet Wolnej Europy, składający się z wybitnych Amerykanów, m.in. wpływowych przedstawicieli amerykańskich środowisk finansowych i politycznych, reprezentujących zarówno konserwatystów jak i demokratów. Komitet wyznaczył sobie za cel "udzielanie poparcia przywódcom politycznym i intelektualistom, przebywającym czasowo w USA, w poszukiwaniu wolności, której zostali pozbawieni we własnym kraju”.

Powołano trzy podkomitety, przewodnictwo Komitetu ds. Radia objął wpływowy bankier amerykański, Frank Altschul. Pieniądze na działalność KWE pochodziły w większości z funduszy CIA, mimo, że prowadzono równolegle zbiórki publiczne, ogłaszając amerykańskiej i światowej opinii publicznej, że są one podstawą działania Komitetu.
Komitet Wolnej Europy mógł – w przeciwieństwie do oficjalnych instytucji rządu USA – głosić jawnie postulat wyzwolenia narodów Europy Środkowo-Wschodniej spod jarzma ZSRR. Głównym służącym do tego narzędziem stało się Radio Wolna Europa, które w lipcu 1950 r. rozpoczęło z Nowego Jorku nadawanie w rodzimych językach do krajów za żelazną kurtyną. Początkowo audycje trwały tylko pół godziny. 4 lipca 1950 wyemitowano pierwszy program dla Czechosłowacji, a 4 sierpnia 1950 - audycje do Polski i na Węgry.