Premier Hiszpanii Mariano Rajoy oświadczył w piątek wieczorem, że postanowił odwołać rząd Katalonii i że rozwiązał kataloński parlament. Zapowiedział, że będzie dążył do uznania za nielegalną uchwalonej przez parlament kataloński rezolucji ws. niepodległości.
Rajoy ogłosił, że 21 grudnia odbędą się w Katalonii wybory. Powiedział, że ministerstwa w centralnym rządzie przejmą uprawnienia katalońskiej administracji.
Kataloński parlament w tajnym głosowaniu opowiedział się tego dnia za ustanowieniem niezależnej od Hiszpanii Republiki Katalonii. Ugrupowania opozycyjne - socjaliści, centroprawicowa Partia Ludowa i liberałowie z Ciudadanos - zbojkotowały głosowanie.
Agencja dpa zwraca uwagę, że rezolucję w sprawie utworzenia "Republiki Katalonii jako niezależnego i suwerennego państwa" przyjęto bez określenia terminu proklamowania niepodległości.
Wkrótce po głosowaniu w parlamencie katalońskim Senat Hiszpanii zaaprobował przejęcie przez rząd w Madrycie władzy w Katalonii, by zahamować proces odrywania się tego regionu od reszty kraju. Decyzja Senatu podjęta z powołaniem się na art. 155 hiszpańskiej konstytucji daje rządowi centralnemu prawo nie tylko do zdymisjonowania rządu Katalonii i rozwiązania tamtejszego parlamentu, lecz także prawo do przejęcia kontroli nad policją, finansami i mediami publicznymi.
Rajoy zapowiedział, że szef katalońskiej policji zostanie zwolniony. Poinformował też, że zamyka kataloński resort spraw zagranicznych i dymisjonuje jego delegatów w Brukseli i w Madrycie.
"Hiszpania jest poważnym krajem i wielkim narodem i nie będziemy tolerować podejmowania przez niewielu ludzi próby zlikwidowania naszej konstytucji" - oświadczył Rajoy dziennikarzom po głosowaniu w Senacie. Wcześniej zapowiadał, że w Katalonii "przywrócone zostaną rządy prawa".
Unia Europejska nie uznaje tego głosowania
Jak zapowiedział Antonio Tajani, Unia Europejska nie uznaje tego głosowania. „Zawsze musi być szanowane państwo prawa. Należy i można poszukiwać, w ramach hiszpańskiego prawa konstytucyjnego, rozwiązania będącego owocem dialogu. Państwo prawa nie jest opcją. To wybór, którego dokonała Europa, by nie uznać ani ważności referendum, ani jego wyniku" - stwierdził szef PE.
Następnie w rozpowszechnionej oficjalnej nocie Tajani napisał: „Deklaracja niepodległości przegłosowana dzisiaj przez parlament Katalonii to pogwałcenie państwa prawa, konstytucji Hiszpanii i autonomicznego statutu Katalonii, które stanowią część całości normatywnej Unii Europejskiej”.
- Unia Europejska może jeszcze podjąć interwencję - podkreślił prof. Tomasz Grosse. - Gdyby konflikt eskalował, np. Donald Tusk może wystąpić w roli mediatora. Jest bowiem możliwe, że w pewnym momencie sytuacja wymknie się spod kontroli i zacznie przynosić bardzo poważne zawirowania ekonomiczne czy polityczne, być może jakieś ofiary. Jeśli kryzys się zaogni, interwencja UE byłaby jak najbardziej wskazana – mówił gość.
Jak podkreślił prof. Tomasz Grosse, „do pewnego stopnia Unia Europejska - lansując politykę regionów - niejako wbrew swojej intencji doprowadziła do wzrostu tego typu nastrojów w niektórych punktach Europy”.
Do sytuacji w Katalonii odniosło się także polskie Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W swoim oświadczeniu MSZ informuje m.in., że Polska „w pełni respektuje zasady suwerenności, integralności terytorialnej i jedności Królestwa Hiszpanii”.
„Uważamy, że rozwiązanie kwestii sporu między rządem Królestwa Hiszpanii a Katalonią, podobnie jak wszelkie spory pomiędzy rządem Królestwa Hiszpanii a wspólnotami autonomicznymi, w tym dążenia separatystyczne, stanowią wewnętrzne sprawy Królestwa Hiszpanii. Wyrażamy nadzieję na szybkie ustabilizowanie sytuacji w Katalonii w oparciu o postanowienia konstytucji Królestwa Hiszpanii” – pisze MSZ.
Ogłaszając decyzje rządu w sprawie Katalonii, Rajoy powiedział: "Nigdy nie chcieliśmy dotrzeć do tego punktu". Oświadczył, że celem jest "powrót (Katalonii) do normalności i legalności tak szybko, jak to możliwe".
Agencja Associated Press pisze, że zdymisjonowanie katalońskich przywódców napotka zapewne w Katalonii zaciekły opór. Jeszcze przed wystąpieniem Rajoya, po decyzji Senatu, główne katalońskie ugrupowanie secesjonistyczne - Zgromadzenie Narodowe Katalonii (ANC) - wezwało w piątek urzędników, by stosowali "pokojowy opór" i nie słuchali poleceń rządu hiszpańskiego.
Szef katalońskiego rządu Carles Puigdemont apelował w piątek do zwolenników secesji Katalonii o zachowanie spokoju. "W nadchodzących dniach musimy trzymać się naszych wartości pacyfizmu i godności. To w naszych, w waszych rękach leży stworzenie republiki" - powiedział do tłumu, który zareagował odśpiewaniem hymnu Katalonii i skandowaniem "wolność!".
Konflikt Barcelony z Madrytem jest rezultatem referendum w Katalonii z 1 października, w którym 90,18 proc. głosujących opowiedziało się za niepodległością regionu; w plebiscycie wzięło udział ok. 2,28 mln osób spośród 5,3 mln uprawnionych.
O sytuacji w Katalonii mówili w Polskim Radiu 24 przebywająca w Barcelonie korespondentka Polskiego Radia Ewa Wysocka oraz europeista z Uniwersytetu Warszawskiego Kamil Zajączkowski.
Więcej w całej rozmowie.
Gospodarzem audycji był Paweł Lekki.
Polskie Radio 24/pr
____________________
Świat w Powiększeniu w Polskim Radiu 24 - wszystkie audycje
Data emisji: 27.10.17
Godzina emisji: 19:47