20 maja 1498 roku wyprawa Vasco da Gamy dopłynęła do miasta Kalikut, tym samym wyznaczając drogę morską do Indii.
Świat w XV wieku
Gdy Vasco da Gama wypływał z portu w Belém, europejska mapa świata znacznie różniła się od dzisiejszej. – Dobrze znana była Europa, północne skrawki Afryki, a od początków XV wieku coraz lepiej rozpoznawane było zachodnie wybrzeże Afryki – mówił na antenie PR prof. Andrzej Karpiński – przed 1492 rokiem właściwie nieznany był Nowy Świat, a całkowicie nierozpoznane pozostawały Australia, Antarktyda i Południowa Afryka.
Wciąż obowiązywały przewidywania Ptolemeusza o istnieniu gigantycznego kontynentu południowego, będącego przeciwwagą dla Eurazji. Zgodnie z tym Ocean Indyjski miał być morzem wewnętrznym.
Poszukiwania nowej drogi
Ożywione kontakty handlowe z Indiami prowadzono od czasów średniowiecza. Główny szlak, zwany lewantyńskim, biegł przez Morze Śródziemne, a dalej lądem przez tereny Bliskiego Wschodu. Opanowanie przez Turków Osmańskich wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego stworzyło potrzebę wytyczenia nowego szlaku handlowego do Indii.
Król Portugalii Manuel I dowództwo wyprawy, która miała opłynąć Afrykę i dotrzeć drogą morską do Azji powierzył Vasco da Gamie. W nieznane ruszyły trzy karawele i 120 osób załogi. Po opłynięciu Przylądka Dobrej Nadziei flota dotarła na nieznane wody.
Od tego czasu płynął na wyczucie, po drodze nawiązując kontakty z tubylcami. Im dalej na północ docierał, tym na więcej śladów arabskiej penetracji natrafiał. Dawało to nadzieję na dobry szlak morskiej drogi do Indii, a jednocześnie uzmysłowiło konieczność rywalizacji z Arabami.
Przełom
Upragnioną pomoc otrzymał na północy, w królestwie Malindi. Stamtąd arabski nawigator poprowadził flotę Vasco Da Gamy do wybrzeża malabarskiego. 20 maja 1498 wyprawa osiągnęła cel – dopłynęła do państwa Kalikat w Indiach.
Dzięki odkryciu Portugalczycy na kilkadziesiąt lat stali się monopolistami w handlu z Indiami. Wyprawa pozwoliła nawiązać pierwsze stałe, morskie połączenie Europy ze Środkowym i Dalekim Wschodem, będące głównym szlakiem handlowym, aż do czasu budowy Kanału Sueskiego. Ponadto demistyfikacji uległa ptolemejska wizja Oceanu Indyjskiego. Okazało się, że to otwarty ocean, połączony z Atlantykiem.
Wyprawa Vasco da Gamy to wielki przełom i zmiana horyzontu geograficznego, obowiązującego od czasów starożytnych.
mjm