Od końca VIII do połowy X wieku Wikingowie z Norwegii docierali do Szkocji i szkockich wysp, Irlandii i wyspy Man, leżącej w archipelagu Wysp Brytyjskich. Zakładali osady. Jednocześnie wypuszczali się coraz dalej na północny Atlantyk, zatrzymując się na Wyspach Owczych, Islandii, Grenlandii, a nawet Nowej Fundlandii - wyspie położonej u wschodnich wybrzeży Ameryki Północnej. Historycy uważają, że na swoje wyprawy zabierali zwierzęta domowe - konie, owce, kozy i kury, oraz rozmaite zapasy. Na ich łodzie trafili też pasażerowie na gapę - myszy.
Czas, w jakim myszy domowe opanowywały półkulę północną, określili członkowie międzynarodowego zespołu naukowców z Wielkiej Brytanii, USA, Islandii, Danii i Szwecji. Było to możliwe dzięki analizie tzw. DNA mitochondrialnego i wykorzystaniu technik, które pozwalają określać podobieństwo genetyczne (a co za tym idzie - również stopień pokrewieństwa) pomiędzy populacjami lub osobnikami.
Za materiał do badań posłużyła im kolekcja próbek DNA, pochodzących od myszy współczesnych, które porównano z próbkami archiwalnymi, pochodzącymi nawet z X-XII w. Badano próbki mysiego DNA z dziewięciu ośrodków - z Islandii, z grenlandzkiego miasta Narsaq i z czterech miejsc w pobliżu archeologicznych stanowisk związanych z Wikingami w pobliżu L’Anse aux Meadows (na Nowej Funlandii). Próbki historyczne pochodziły z osad na wschodzie i zachodzie Grenlandii oraz czterech stanowisk archeologicznych na Islandii.
Badacze wytypowali szlaki, którymi przodkowie współczesnych myszy, na pokładach łodzi Wikingów, podbijali świat. Ich zdaniem na początku X w. myszy reprezentujące podgatunek M. m. domesticus przemieściły się na łodziach Wikingów (jako pasażerowie na gapę) do Islandii. Trafiły tam z Norwegii lub północnej części Wysp Brytyjskich. Z kolei z Islandii gryzonie te dostały się aż do osad na Grenlandii. Ich potomkowie wciąż żyją na Islandii. Jednocześnie okazało się, że pierwsze myszy, które skolonizowały Grenlandię, dawno wymarły, a ich miejsce zajęły inne, również przemycone, myszy z podgatunku M. m. musculus. Przywlekli je tam Europejczycy z drugiej fali migracji.
- Historia ludzkiego osadnictwa w ciągu ostatniego tysiąclecia ma odzwierciedlenie w sekwencji genetycznej DNA mitochondrialnego u myszy. Jesteśmy w stanie dopasować schematy przemieszczania się populacji ludzkich i mysich - zauważa dr Eleanor Jones związana z University of York i z Uppsala University.
(ew/pap)