Świadczenie kompensacyjne to rodzaj wcześniejszej emerytury dla nauczycieli. Wypłacane jest do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego.
‒ Jest ono okresowe. A zatem, jeżeli dla danej osoby, jej wiek emerytalny wynosi np. 62 lata i 1 miesiąc, wówczas przed tą datą świadczenie kompensacyjne zostanie wstrzymane i dana osoba będzie musiała zgłosić wniosek o emeryturę powszechną ‒ wyjaśnia Wiesława Lempska z departamentu świadczeń emerytalno-rentowych w centrali ZUS.
Kto może się starać o wcześniejszą emeryturę
W przepisach ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych znajduje się lista osób uprawnionych do tego wcześniejszego świadczenia.
‒ Prawa do świadczenia kompensacyjnego mogą nabyć nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy dydaktyczni, którzy są zatrudnieni m.in. w publicznych i niepublicznych przedszkolach oraz szkołach, w szkołach które mają uprawnienia szkół publicznych, w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych i innych tego typu instytucjach ‒ wylicza ekspertka z ZUS.
Kryteria przyznania świadczenia kompensacyjnego
Problem:
O świadczenie kompensacyjne chciałaby ubiegać się kobieta, która ma
lata nieskładkowe, w sumie 6 lat. Jak to będzie liczone? Czy to będzie miało jakiś wpływ na to, czy będą jej przysługiwały jakieś świadczenia kompensacyjne, ewentualnie na kwoty, które będą jej przysługiwały.
Odpowiedź:
Najważniejsze są dwa kryteria ‒ wieku i stażu wyjaśnia Wiesława Lempska z centrali ZUS. ‒ Dla nauczycieli, którzy chcą uzyskać prawo do świadczenia kompensacyjnego wymagany jest staż pracy wynoszący łącznie 30 lat, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej. Tylko taka osoba, taki nauczyciel ma prawo do uzyskania świadczenia kompensacyjnego ‒ dodaje.
Oczywiście, jeśli spełni kryterium wieku. W tym roku to 55 lat dla mężczyzn i kobiet. Od przyszłego roku ten wiek zacznie rosnąć i będzie się różnicować dla pań i panów, aż do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
Co powinien zrobić nauczyciel, który chce przejść na świadczenie kompensacyjne
Osoba zainteresowana powinna zgłosić się do ZUS z wnioskiem o to świadczenie. Do wniosku powinna dołączyć dokumentację potwierdzającą okresy składkowe i nieskładkowe oraz fakt zatrudnienia w placówkach, o których mowa w art. 2 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Prawo do świadczenia można bowiem uzyskać wyłącznie z tytułu wykonywania zawodu w placówkach wymienionych w ustawie.
Istotne ostatnie miejsce pracy
Ważne, żeby ostatnim miejscem zatrudnienia nauczyciela była szkoła, a rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło na wniosek starającego się o świadczenie. Choć od tej ostatniej zasady są pewne wyjątki.
‒ Prawo do świadczenia kompensacyjnego przysługuje jednak też takiemu nauczycielowi, którego stosunek pracy rozwiązany zostanie np. w związku z całkowitą likwidacją szkoły lub częściową likwidacją szkoły, albo też w związku ze zmianami organizacyjnymi, powodującymi zmniejszenia liczby oddziałów w szkole ‒ informuje Wiesława Lempska.
Nauczyciel będzie musiał ten fakt udowodnić stosownym dokumentem. Czyli na ogół świadectwem pracy.
Od czego zależy wysokość tej emerytury
A wysokość świadczenia obliczana jest podobnie, jak emerytura z nowego systemu.
‒ Ustalamy, jaka jest wielkość kwoty zgromadzonych składek na naszym indywidualnym koncie i obliczamy wysokość kapitału początkowego. Suma tych dwóch kwot dzielona jest przez średnie dalsze trwanie życia ‒ wyjaśnia ekspertka z ZUS.
Tak jak w przypadku innych świadczeń np. renty czy emerytury ZUS ma obowiązek podjąć decyzję w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej - w danej sprawie - do podjęcia decyzji.
Czy można dorabiać w przypadku pobierania świadczenia kompensacyjnego
Nauczyciel nie będzie mógł pobierać świadczenia, jeśli podejmie pracę w szeroko rozumianym szkolnictwie. Będzie mógł natomiast podjąć inną pracę.
Będą go oczywiście obowiązywały limity w zarobkowaniu ponieważ jest to świadczenie przysługujące osobom poniżej 60 lat w przypadku kobiet i 65 w przypadku mężczyzn.
Osoby zarabiające nie więcej niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ogłoszonego przez Prezesa GUS za ostatni kwartał kalendarzowy, będą mogły pobierać świadczenie w całości. Przychód powyżej 70 proc. tego wynagrodzenia spowoduje zmniejszenie świadczenia. Świadczenie zostanie zawieszone, jeśli przychód z tytułu zatrudnienia poza szkolnictwem wyniesie ponad 130 proc. wyżej wymienionego wynagrodzenia.
Krzysztof Rzyman, mb
Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo na stronie internetowej ZUS www. zus.pl i w serwisie gospodarka.polskieradio.pl.
Podstawa prawna:
Ustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2009 r. nr 97, poz. 800).
Audycja zrealizowana przy współpracy z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.
