Ustawa o podatku od niektórych instytucji finansowych, przyjęta pod koniec grudnia przez Sejm, przewiduje, że od lutego m.in. banki, firmy ubezpieczeniowe, SKOK-i i firmy pożyczkowe będą obłożone tzw. podatkiem bankowym, wynoszącym rocznie 0,44 proc. wartości ich aktywów.
Banki zmienią profil ryzyka: zdecydują się m.in. na transfer aktywów za granicę
̶ Proponowana struktura podatku może zachęcić instytucje finansowe do zmiany profilu ryzyka poprzez restrukturyzację portfeli ukierunkowaną na bardziej ryzykowne produkty, wykorzystanie operacji pozabilansowych lub transferowanie aktywów za granicę - napisał w swojej opinii prezes Europejskiego Banku Centralnego Mario Draghi.
Jaki wpływ podatku na kondycje sektora finansowego
W dokumencie podkreślono ponadto, że wprowadzenie podatku powinno zostać szczegółowo rozważone w kontekście jego wpływu m.in. na odporność instytucji finansowych, stabilność finansową, dynamikę akcji kredytowej oraz ogólną sytuację gospodarczą.
Zagrożone szczególnie słabsze banki
„W tym kontekście należy uwzględnić różnice w sytuacji indywidualnych banków oraz wpływ innych regulacji wdrażanych w Polsce i w Unii. W szczególności należy dogłębnie przeanalizować sytuację słabszych banków, które mogą w wyniku wprowadzenia proponowanego podatku ponieść straty" - podkreślono w opinii.
EBC zauważył, że w przeciwieństwie do regulacji wprowadzonych w większości państw członkowskich, które wprowadziły podatek bankowy, ten polski nie ma związku z konkretnymi ryzykami dotyczącymi systemu finansowego ani nie dotyczy uprzedniej pomocy publicznej udzielonej sektorowi finansowemu.
Draghi: podatek powinien służyć wzmocnieniu bezpieczeństwa systemu finansowego
Draghi zauważył, że celem podatku jest zwiększenie środków przekazywanych przez sektor finansowy na finansowanie wydatków budżetowych. Tymczasem zdaniem EBC opodatkowanie instytucji finansowych powinno być rozważane w powiązaniu "z zapewnieniem bardziej zrównoważonego podziału kosztów wynikających z potencjalnych upadłości instytucji finansowych pomiędzy podatników i sektor finansowy oraz ograniczaniem ryzyk kreowanych przez te instytucje".
Europejski Bank Centralny uznał, że nakładanie ad hoc podatków na banki z powodów potrzeb budżetowych powinno być poprzedzone dogłębną analizą potencjalnych niekorzystnych skutków dla sektora. Jak wskazał, chodzi o zapewnienie, aby takie podatki nie kreowały ryzyka dla stabilności finansowej i dynamiki akcji kredytowej. To mogłoby bowiem ostatecznie negatywnie wpłynąć na wzrost gospodarczy.
Jest ryzyko ograniczenia działalności banków
"Taki efekt mógłby doprowadzić do oferowania przez banki swoim klientom kredytów lub innych usług na mniej korzystnych warunkach. Efekt ten mógłby również zachęcić niektóre banki do ograniczenia swojej działalności, prowadząc do zmniejszenia dostępności kredytu oraz wytworzenia dla tych banków sytuacji niepewności" - ostrzegł Draghi.
Banki szykują się na nowy podatek. Opłaty w górę
Niejasne zapisy w ustawie mogą zachęcać do zmniejszania sumy bilansowej
W uwagach szczegółowych skrytykował definicję podstawy opodatkowania zawartą w projekcie, wskazując, że jest ona niejasna i może być zachętą dla banków do zmniejszania sumy bilansowej, aby w efekcie płacić niższy podatek.
Autorzy ustawy nie kryli, że celem ustawy o podatku bankowym jest pozyskanie dodatkowego "źródła finansowania wydatków budżetowych, w szczególności wydatków społecznych". Zgodnie z ustawą opodatkowaniem zostaną objęte banki (krajowe, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych), zakłady ubezpieczeń i reasekuracji, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz firmy pożyczkowe.
W przypadku banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych wartość aktywów wolnych od podatku wynosi 4 mld zł. Dla ubezpieczycieli jest to 2 mld zł, a dla firm pożyczkowych - 200 mln zł. Zwolniony z podatku bankowego został Bank Gospodarstwa Krajowego oraz ewentualnie inne banki państwowe, które mogą powstać w przyszłości.
Sejm poprosił EBC o opinię ws, ustawy
Sejm zwrócił się o opinię ws. projektu tej ustawy do Europejskiego Banku Centralnego 15 grudnia. Konsultacje wynikają z faktu, że EBC zgodnie z unijnym prawem zabiera głos ws. regulacji mających wpływ na stabilność instytucji i rynków finansowych w UE. Obecnie ustawa po poprawkach Senatu wróci do Sejmu. Potem trafi do podpisu prezydenta.
PAP, jk