Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
IAR / PAP
Karol Stefańczyk 28.03.2014

Setne urodziny Hrabala, klasyka czeskiej literatury

28 marca mija sto lat od dnia, gdy urodził się Bohumil Hrabal. Tę okrągłą rocznicę świętować będą nie tylko Czesi, lecz także Polacy.
Ściana poświęcona Bohumilowi Hrabalowi w miejscu, gdzie stał jego dom (ul. Na Hrazi - czyli Na Grobli)Ściana poświęcona Bohumilowi Hrabalowi w miejscu, gdzie stał jego dom (ul. Na Hrazi - czyli "Na Grobli")Wikipedia/domena publiczna
Posłuchaj
  • Czesi i Polacy świętują 100. rocznicę urodzin Bohumila Hrabala. Relacja Pawła Szukały z Pragi
Czytaj także

Czeskie Centrum przygotowało serię inicjatyw poświęconych jednemu z najważniejszych pisarzy XX wieku: wystawy, spotkania literackie, konkurs tłumaczeniowy, konferencję naukową, filmowe przeglądy i teatralne monodramaty.

Do końca marca w poznańskiej Bibliotece Raczyńskich pokazywane są fotografie Hrabala i okładki jego książek w różnych tłumaczeniach. Emitowany jest też film dokumentalny o pisarzu.

Z Poznania wystawa trafi do Krakowa, gdzie 3 kwietnia odbędzie się premiera polskiego wydania przewodnika "Praga z Hrabalem" oraz spotkanie z jego autorem, Tomášem Mazalem. Ekspozycja będzie później dostępna na Warszawskich Targach Książki.
Jesienią Uniwersytet Warszawski we współpracy z praskim Uniwersytetem Karola i Czeskim Centrum zorganizuje konferencję naukową poświęconą Hrabalowi.
Wydarzenia w związku z 100. rocznicą urodzin pisarza odbędą się też w innych miastach, m.in. w Gdańsku, Bielsku-Białej, Szczecinie, Wrocławiu, Krakowie i Toruniu.

Dwójka: niedziela pod specjalnym nadzorem

30 marca radiowa Dwójka zaprasza na dzień z Hrabalem. Przez cały dzień na antenie będą się pojawiały przygotowane przez Dorotę Gacek fragmenty najbardziej znanych książek autora. O godz. 14. gościem "Ćwiczeń z myślenia" będzie Aleksander Kaczorowski, twórca biografii Hrabala "Gra w życie" i tłumacz jego książek. O godz. 18 w "Strefie literatury" swoje spotkania z autorem "Zbyt głośnej samotności" wspominać będą: Andrzej Jagodziński, Leszek Engelking i Andrzej Czcibor-Piotrowski.

Kulminacyjnym momentem będzie o godz. 21.30 premiera słuchowiska na podstawie opowiadania Hrabala "Postrzyżyny" w reżyserii Wojciecha Markiewicza. Usłyszymy m.in. Mariana Opanię, Danutę Stenkę i Krzysztofa Kowalewskiego.

Najpierw Poznań, później Kraków i Warszawa
Z Poznania wystawa trafi do Krakowa, gdzie 3 kwietnia odbędzie się premiera polskiego wydania przewodnika "Praga z Hrabalem" oraz spotkanie z jego autorem, Tomášem Mazalem. Ekspozycja będzie później dostępna na Warszawskich Targach Książki.
Jesienią Uniwersytet Warszawski we współpracy z praskim Uniwersytetem Karola i Czeskim Centrum zorganizuje konferencję naukową poświęconą Hrabalowi.
Wydarzenia w związku z 100. rocznicą urodzin pisarza odbędą się też w innych miastach, m.in. w Gdańsku, Bielsku-Białej, Szczecinie, Wrocławiu, Krakowie i Toruniu.

Klasyk, który pozostał lojalistą
Bohumil Hrabal urodził się w Brnie. Prawo, które zaczął studiować w Pradze jeszcze przed wojną, ukończył w 1946 r., jednak ówczesna polityka władz - wymagająca od intelektualistów pracy fizycznej - uniemożliwiła mu kontynuowania tej ścieżki zawodowej. Hrabal znalazł zatrudnienie w hucie, był też agentem ubezpieczeniowym oraz komiwojażerem galanterii i zabawek.
Pierwsze utwory pisał jeszcze przed wojną, ale na oficjalny debiut musiał czekać do 1963 roku. Jako 49-letni literat wydał zbiór opowiadań "Perełka na dnie". Sławę i zainteresowanie poza ojczyzną przyniosła mu ekranizacja książki "Pociągi pod specjalnym nadzorem" w reżyserii Jirego Menzla.
Hrabal nigdy nie był dysydentem. Po wydarzeniach Praskiej Wiosny w 1968 roku pozostał lojalny wobec władz, podpisał nawet tzw. antykartę - przeciwieństwo Karty 77, deklarację współpracy z reżimem. Wypominano mu to do końca życia.

Przypadek czy samobójstwo?
Na pełne uznanie własnej twórczości Hrabal musiał poczekać do lat 90., gdy ukazało się 19-tomowe wydanie "Dzieł zebranych". Sam pisarz cierpiał już wtedy na depresję, w którą wpadł po śmierci żony w 1987 roku. Wycofał się z życia społecznego, mieszkał sam na peryferyjnym blokowisku.
Zmarł 3 lutego 1997 roku, wypadając z okna na piątym piętrze szpitala. Lekarze przyjęli wersję, że Hrabal wychylił się zanadto, karmiąc gołębie. Jego przyjaciele są jednak przekonani, że popełnił samobójstwo. Motyw takiej śmierci wielokrotnie powraca w jego literaturze.

ks

Czytaj więcej w serwisie kulturalnym >>>