Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Tomasz Jaremczak 19.09.2014

Ufundował go Lwów, a "przygarnął" Gdańsk. Pomnik Jana III Sobieskiego

- Król finansował i mocno wspierał gdańskiego astronoma Jana Heweliusza. Zresztą każdy władca Polski dbał o dobre stosunki z Gdańskiem. To było kluczowe miasto dla powodzenia Rzeczpospolitej - tłumaczył w Jedynce Piotr Szpanowski, dyrektor Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Pomnik Jana III Sobieskiego w Gdańsku. Król Polski wskazuje buławą kierunek na wschódPomnik Jana III Sobieskiego w Gdańsku. Król Polski wskazuje buławą kierunek na wschódNemo/Wikipedia
Posłuchaj
  • Niezwykła historia pomnika Jana III Sobieskiego (Wszystko, co chciałbyś wiedzieć i nie boisz się zapytać/Jedynka)
Czytaj także

Z podwarszawskiego Wilanowa do Gdańska, w  latach 60. XX wieku, został przeniesiony pomnik jednego z największych władców Polski. Dlaczego właśnie tam? Z pytaniem w tej sprawie zwrócił do Janusza Weissa słuchacz Jedynki.

Niestety, jasna odpowiedz na to pytanie nie istnieje. - Nie udało nam się odnaleźć dokumentu i decyzji  w tej sprawie. Z tego co wiem, o pomnik zabiegały też Kraków i Wrocław - dodał dyr. Szpanowski w rozmowie z Januszem Weissem.

Pomnik został ufundowany przez miasto Lwów w 1897 roku. Stanął na skwerze na Wałach Hetmańskich, w najbardziej reprezentacyjnym spacerowym ciągu miasta. Postać króla była zwrócona twarzą na południowy wschód, skąd najczęściej nadchodziło niebezpieczeństwo dla Lwowa. Jednak po 1945 roku to polskie miasto znalazło się w granicach ZSRR. - Uznano, że postać Jana III Sobieskiego jest obca obywatelom radzieckiej republiki Ukrainy i pomnik przekazano Polsce  - wyjaśniał z kolei Adam Koperkiewicz, dyr. Muzeum Historii Miasta Gdańska.

Przez 15 lat Jan III Sobieski stał spokojnie w parku w Wilanowie, po czym przewieziono go do Gdańska.  Oryginalna tablica z tekstem "Królowi Janowi III miasto Lwów" została oczywiście ukryta. Zamontowana ją dopiero po roku 1989. Ostatecznie pomnik odsłonięto na jednym z głównych placów Starego Miasta - Targu Drzewnym. Usytuowano go tak, że król swoją prawicą wskazuje kierunek wschodni do dalszych działań.

Jaką rolę spełniał pomnik Jana III Sobieskiego w najnowszej historii Gdańska? Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.

Janusz Weiss sprawdza. Wcześniejsze audycje >>>

Audycja "Wszystko, co chciałbyś wiedzieć i nie boisz się zapytać" towarzyszy słuchaczom radiowej Jedynki codziennie od poniedziałku do piątku. O godz. 8.40 Janusz Weiss przedstawia temat, a o godz. 16.30 podsumowuje całodzienne działania, rozmawia z ekspertami i przedstawia wnioski.

Z pytaniami do redaktora Janusza Weissa można dzwonić pod nr tel: 22 645 21 55. Można też pisać na adres: weiss@polskieradio.pl.

tj, aj