To kolejny wyrok Trybunału we własnej sprawie, który nie kończy kryzysu wokół tej instytucji. Pięcioosobowy skład Trybunału Konstytucyjnego jednogłośnie orzekł w środę niekonstytucyjność zapisów nowelizacji ustawy o TK autorstwa PiS dotyczących: możliwości ponownego wyboru sędziów w miejsce tych, których kadencja wygasała 6 listopada 2015 r.; o tym że w 30 dni od wyboru osoba wybrana na sędziego TK składa ślubowanie wobec prezydenta RP; o tym, że złożenie tego ślubowania zaczyna kadencję sędziego TK; o wygaszeniu kadencji obecnego prezesa i wiceprezesa TK oraz o możliwości dwukrotnego powołania na prezesa TK.
Trybunał potwierdził też konstytucyjność wyboru trzech sędziów, wybranych 8 października. Choć uznał naruszenie regulaminu podczas prac nad nowelą, to nie zakwestionował z tego powodu konstytucyjności całej nowelizacji. Wskazał, że byłby władny to zrobić tylko pełny skład Trybunału. TK podtrzymał, że sędziowie wybrani przez Sejm powinni zostać zaprzysiężeni przez prezydenta niezwłocznie, a nie w ciągu 30 dni.
TVN24/x-news
Fakty dokonane PiS
Obóz rządzący nie zamierza podporządkowywać się orzeczeniom TK. Na kilka godzin przed środowym werdyktem Trybunału prezydent Andrzej Duda odebrał ślubowanie od sędzi TK Julii Przyłębskiej, czyli od ostatniej z piątki sędziów TK wybranych przez sejmową większość w ubiegłym tygodniu. Jak zaznaczył, dziś legitymację do działań ma "inna strona sceny politycznej", a nie poprzedni Sejm, który ją utracił w wyniku wyborów. Takie są zasady demokracji - podkreślił. Dodał, że zaprzysięgając nowych sędziów realizuje wolę nowego Sejmu, bo wyrok Trybunału ani nie uchyla, ani nie unieważnia wyboru pięciu sędziów dokonanego przez obecny Sejm. Jeszcze przed wydaniem orzeczenia przez TK premier Beata Szydło przypomniała też, że PiS i prezydent naprawiają wadliwą ustawę o Trybunale.
Doradca prezydenta: PO próbowała zawłaszczyć TK 
Po decyzji TK przedstawiciel Sejmu przed Trybunałem Marek Ast (PiS) zapowiedział, że w kwestii przepisów, które TK uznał za niekonstytucyjne, orzeczenie będzie respektowane. Jak dodał, nie zmienia to faktu, że procedura wyboru nowych sędziów zakończyła się. Stanisław Piotrowicz (PiS) podkreślił z kolei, że skoro TK stwierdził niekonstytucyjność ustawy i jej noweli, to jest to wyzwanie pod adresem parlamentu, by podjął prace zmierzające do doprowadzenia ustawy do jej zgodności z konstytucją.
"Trzecia władza też podlega ograniczeniom"
W środę wieczorem minister sprawiedliwości w wywiadzie dla Polsat News powiedział, że Trybunał Konstytucyjny może orzekać jedynie w zakresie swoich kompetencji, czyli tego, czy coś jest zgodne z ustawa zasadniczą. Zdaniem ministra TK nie ma podstaw, by oceniać prawidłowość zastosowania prawa. Trybunał jest sądem, sąd to trzecia władza; a trzecia władza też podlega ograniczeniom. To nie wszechwładza i władza arbitralna, która może wszystko - dodał Ziobro. Minister ocenił, że prezydent Andrzej Duda słusznie wstrzymuje się z zaprzysiężeniem trzech osób wybranych przez Sejm poprzedniej kadencji, bo ich zgłoszenie nastąpiło z naruszeniem prawa. Ustawę która zdaniem Trybunału jest zgodna z konstytucją, nieprawidłowo zastosowano; a tego już nie może widzieć Trybunał, bo nie może tego zbadać – powiedział. Zdaniem ministra, specyfika TK polega na tym, że jest bardzo upolityczniony.
TVN24/x-news
Propozycje opozycji
Opozycja cały czas apeluje do prezydenta i PiS aby wykonali orzeczenia Trybunału. Według Borysa Budki (PO) prezydent powinien niezwłocznie zaprzysiąc trzech sędziów TK wybranych w poprzedniej kadencji Sejmu, bo inaczej naruszy konstytucję. Jak dodał, pięć osób wybranych na sędziów TK w tej kadencji, to nie sędziowie. To są osoby, które zostały w sposób bezprawny wskazane przez Sejm. To osoby, które można traktować tylko i wyłącznie jako osoby fizyczne, które przychodzą do TK - ocenił. Klub PO złożył w Sejmie projekt uchwały wzywającej prezydenta do wykonania poprzedniego wyroku TK z 3 grudnia i do odebrania ślubowań od trzech sędziów Trybunału wybranych w październiku.
Tomasz Siemoniak: konstytucja została złamana 
Lider Nowoczesnej Ryszard Petru za najlepsze rozwiązanie w obecnej sytuacji uznał podanie się do dymisji trzech sędziów wybranych w grudniu przez PiS. Niech sami sobie wybiorą, która trójka. W ten sposób rozwiążą problem konstytucyjny, jaki mamy wokół Trybunału - powiedział.
Paweł Kukiz, szef klubu Ruch Kukiz'15 uważa, że konflikt wokół TK jest kolejnym dowodem na konieczność zmian w konstytucji. Trzeba gruntownie zreformować sądownictwo i prokuraturę, bo one przypominają bardzo wspierającą się grupę. Przy tym całym konflikcie, za sędziami Trybunału jak jeden mąż stanęli murem sędziowie z całej Polski. To świadczy o tym, że to jest grupa hermetycznie wręcz zamknięta, która wzajemnie się wspiera, mamy do czynienia ze społeczeństwem klanowym - ocenił.
Szef PSL Władysław Kosiniak-Kamysz uważa, że dopuszczenie przez prezesa TK do orzekania przez trzech sędziów wybranych w poprzedniej kadencji Sejmu i dwóch wybranych przez obecny Sejm to jedyne wyjście z kryzysu wokół Trybunału.
TVN24/x-news
Paraliż prac Trybunału Konstytucyjnego
Konstytucjonaliści wskazują, że Trybunał Konstytucyjny znalazł się na krawędzi paraliżu. Rzecznik Krajowej Rady Sądownictwa sędzia Waldemar Żurek wskazał, że dostrzegalne są pierwsze objawy paraliżu możliwości orzeczniczych TK. Jak zaznaczył, chodzi np. o problemy ze skompletowaniem pełnego składu Trybunału. RPO Adam Bodnar mówił po wyroku, że TK ma obecnie ograniczoną zdolność do orzekania.
B.prezes TK Jerzy Stępień pytany w TVP Info o to, ilu sędziów liczy w tej chwili Trybunał Konstytucyjny, odparł, że jego zdaniem 13. Przy czym trzech nie może wykonywać swoich funkcji, ponieważ wbrew postanowieniom Konstytucji, pan prezydent nie odebrał od nich ślubowania i oni nie mogą przystąpić do wypełnienia swoich obowiązków - dodał.
Według konstytucjonalisty Ryszarda Balickiego środowy wyrok TK nie rozstrzygnął meritum sporu, czyli tego, którzy sędziowie mają prawo w nim orzekać. W całym sporze o Trybunał Konstytucyjny jesteśmy już na etapie sporu politycznego, nie prawnego. Z tej perspektywy ten wyrok niewiele zmienia, ponieważ nie odnosił się do meritum sprawy, czyli tego, kto ma orzekać w TK - dodał Balicki.
Spór o TK: kalendarium wydarzeń 
Polityka kontra prawo
Politolog z Polskiej Akademii Nauk prof. Antoni Kamiński przewiduje, że w najbliższym czasie będziemy mieli do czynienia z patem i wzajemnymi oskarżeniami o to, kto spowodował kryzys konstytucyjny. Nastąpi też marginalizacja TK, bo cały kapitał, który zgromadził, „został w ciągu ostatnich miesięcy roztrwoniony” - dodał. Również socjolog Maciej Gdula z Krytyki Politycznej Rola uznał, że waga prawa spada na rzecz czystej polityki. W konsekwencji - jak mówił - umniejszy to rolę Trybunału Konstytucyjnego. Zdaniem socjolog Joanny Szalachy-Jarmużek PiS dąży do „umocnienia pakietu kontrolnego nad państwem”, a jeśli opozycja będzie chciała podgrzewać konflikt, spór o TK może trwać.
Czy spór o TK jest sprawą ważną?
Połowa Polaków uważa, że "spór o Trybunał Konstytucyjny jest sprawą ważną" - wynika z sondażu przeprowadzonego przez panel badawczy Ariadna dla "Dziennika Gazety Prawnej". W ocenie, kto w tym konflikcie ma rację, Polacy są podzieleni: 19,6 proc. badanych uważa, że racja stoi po stronie obecnego Sejmu (PiS), 19,9 proc. przyznaje rację Sejmowi PO i PSL, 19,2 proc. ankietowanych sądzi, że nie jest to żadna z wymienionych stron, a 41,4 proc. uczestników badania wybiera opcję "trudno powiedzieć". Na pytanie, czy prezydent Andrzej Duda postąpił słusznie, zaprzysięgając sędziów do TK wybranych przez obecny Sejm, 29,4 proc. pytanych odpowiedziało "zdecydowanie nie", a 11,1 proc. wybrało odpowiedź "zdecydowanie tak". 32,4 proc. badanych trudno jest dokonać takiej oceny - wynika z sondażu. Z kolei 41,7 proc. uczestników uważa, że podczas sporu naruszono konstytucję, a 17,5 proc. ankietowanych jest odmiennego zdania.
Spór o TK. Najważniejsze wydarzenia
8 października Sejm poprzedniej kadencji wybrał pięciu nowych sędziów TK. Trzej zostali wybrani w miejsce sędziów, których kadencja wygasała 6 listopada, a dwaj - w miejsce sędziów, których kadencja wygasła 2 i 8 grudnia. 25 listopada Sejm nowej kadencji, głosami PiS i Kukiz'15 uznał, że październikowy wybór sędziów nie miał mocy prawnej i 2 grudnia - przy sprzeciwie PO, Nowoczesnej i PSL - wybrał pięć osób, których kandydatury zgłosił PiS. W ubiegły czwartek prezydent odebrał przysięgę od czterech wybranych sędziów: Henryka Ciocha, Lecha Morawskiego, Mariusza Muszyńskiego i Piotra Pszczółkowskiego; zaś w środę - od sędzi Julii Przyłębskiej. Do tej pory nie zaprzysiągł trzech sędziów z wyboru poprzedniego Sejmu, mimo że TK 3 grudnia orzekł, że ich wybór konstytucyjny.
IAR/PAP/rk