Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PR dla Zagranicy
Ewa Plisiecka 24.01.2024

Mija 135 rocznica śmierci Ignacego Domeyki, polskiego naukowca, geologa, postaci zasłużonej dla Chile

Jego prace i badania przyczyniły się w dużym stopniu do rozwoju gospodarczego i kulturalnego tego kraju. Do dziś ceniony przez Chilijczyków, w latach 1867-1883 był rektorem uniwersytetu w Santiago, przeprowadził badania chilijskich złóż kopalnianych.

Ignacy Domeyko zmarł w Chile 23 stycznia 1889 roku. W młodości należał to Towarzystwa Filomatów, był przyjacielem Adama Mickiewicza, ale przede wszystkim badaczem Ameryki Południowej. Jego imieniem nazwano między innymi pasmo górskie w Andach i jedno z miast w Chile, a także minerał i gatunek pająka.

Znakomity geolog był absolwentem Wydziału Fizyczno-Matematycznego Uniwersytetu Wileńskiego, członkiem tajnego Towarzystwa Filomatów - został wprawdzie aresztowany, uniknął jednak zesłania. Stanowił pierwowzór postaci Żegoty z III części "Dziadów" Adama Mickiewicza. Wyemigrował z Polski po upadku Powstania Listopadowego, w którym wziął udział. W 1837 roku we Francji ukończył studia górnicze. Rok później dotarł do Chile. W tym kraju spędził pół wieku.  

Ignacy Domeyko prowadził tu prace badawcze i dydaktyczne, opracowywał podręczniki, kształcił kadry, a także podróżował po kraju, opisując złoża. Badał meteoryty zebrane podczas ekspedycji na pustynię Atakama. Dzięki zainicjowanym przez niego licznym badaniom mineralogicznym i geologicznym w Chile rozwinął się przemysł górniczy, dając ubogiemu krajowi szansę wzbogacenia się i uniezależnienia od zagranicy. Jako rektor Universidad de Chile w Santiago ożywił ruch intelektualny w zaniedbanym dotąd pod względem kulturalnym kraju. Swoje prace ogłaszał w rocznikach uniwersyteckich w Santiago i pismach specjalistycznych. Wydał dwa duże dzieła na temat zasobów naturalnych w Chile, a także Peru, Boliwii i Argentynie.

Ignacy Domeyko korespondował z przyjaciółmi z Polski, m.in. Adamem Mickiewiczem, tęsknił za ojczyzną. Po przejściu na emeryturę wraz z synami odwiedził Polskę - czteroletnią podróż rozpoczął z synami w maju 1884 roku.

Polski naukowiec zmarł w Chile 23 stycznia 1889 roku, miał 86 lat. W kraju ogłoszono żałobę narodową. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli przedstawiciele rządu, izb parlamentu, członkowie towarzystw naukowych oraz rzesze Chilijczyków.

IAR/ep