Jerzy Gruza: przeraża mnie to, co obserwuję
Jerzy Gruza urodził się 4 kwietnia 1932 roku w Warszawie. Po ukończeniu Wydziału Reżyserii łódzkiej PWSFTViT związał się z Telewizją Polską, gdzie w latach 1955-1983 tworzył programy muzyczne i rozrywkowe (m.in. we współpracy z Bogumiłem Kobielą i Jackiem Federowiczem - "Poznajmy się", "Małżeństwo doskonałe") oraz reżyserował spektakle Teatru TV. Od 1983 do 1991 był dyrektorem Teatru Muzycznego w Gdyni.
Był twórcą niezwykle popularnych filmów i seriali: "Dzięcioł", "Przeprowadzka", "Alicja", "Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy", "Wojna domowa", "Czterdziestolatek", "Motylem jestem czyli romans czterdziestolatka", "Pierścień i róża", "Czterdziestolatek. 20 lat później", "Gosia i Małgosia".
Życie w pigułce
Rzecznik prasowy Stowarzyszenia Filmowców Polskich Grzegorz Wojtowicz przypomniał, że "od początku działalności artystycznej Jerzy Gruza zainteresowany był komedią, szczególnie taką, która wytwarza napięcie pomiędzy widzami i daje do myślenia".
"Tworzył komedie dla publiczności, która potrafi czytać między wierszami. Zresztą żeby przemycić jakieś głębsze prawdy nie mógł postępować inaczej, ponieważ cały czas istniała cenzura. Tak było i z 'Wojną domową', i z 'Czterdziestolatkiem'. 'Wojnę domową' pisał razem z Mirą Michałowską (pseud. Zientarowa), której fenomenalne felietony stały się podstawą scenariusza" - czytamy w komunikacie SFP.
Zacytowano w nim słowa Jerzego Gruzy: "Chodziło nam, żeby pokazać życie w pigułce, ale trochę je podrasować".
Podkreślono, że "realizowana przez Gruzę w połowie lat 60. 'Wojna domowa', pomimo upływu lat, pozostaje jednym z najpopularniejszych polskich seriali komediowych", do sukcesu którego "przyczyniły się wspaniałe kreacje aktorów starszego pokolenia, gwiazd polskiej sceny i estrady: Aliny Janowskiej, Irena Kwiatkowskiej, Kazimierza Rudzkiego, Andrzeja Szczepkowskiego, Jaremy Stępowskiego".
Z kolei w "Czterdziestolatku" - czytamy w komunikacie SFP - Gruza sportretował przeciętnego Polaka lat 70. Scenariusz Gruza napisał z felietonistą i pisarzem Krzysztofem Teodorem Toeplitzem. Serial odniósł olbrzymi sukces, a Anna Seniuk i Andrzej Kopiczyński (Magda i Stefan Karwowscy) zyskali popularność.
"Dla mnie 'Czterdziestolatek' był Woodym Allenem Polski lat 70. Idealista, pozbawiony sprytu, trochę fajtłapa, uczciwy i naiwny marzyciel. Śmieszność 'Czterdziestolatka' polegała na tym, że wszystkie zalecenia odgórne, nawet te absurdalne i propagandowe, traktował serio i próbował je realizować. Dlatego nieuchronnie wpadał na minę prawdziwego życia" - przypomniano słowa Jerzego Gruzy o bohaterze "Czterdziestolatka".
Nieoceniony kronikarz
Rzecznik SFP zaznaczył, Jerzy Gruza był nieocenionym komentatorem, a także kronikarzem życia artystycznego i towarzyskiego w Polsce, które portretował je w swoich felietonach, wspomnieniach i opowiadaniach.
Opublikował: "40 lat minęło jak jeden dzień" (1998), "Telewizyjny alfabet wspomnień w porządku niealfabetycznym" (2000), "Człowiek z wieszakiem. Życie zawodowe i towarzyskie" (2003), "Pasaże warszawskie" (2004), "Stolik. Anegdoty, plotki, donosy" (2010), "Rok osła. Anegdoty, opowiadania, podsłuchy" (2011), "Najpiękniejsza. Opowiadania z nieoczekiwanym zakończeniem" (2011), "Głową o stolik. Kronika wypadków medialnych" (2013), "Pożegnanie z karnawałem" (2014).
Dowcipne felietony z życia artystycznego publikował również w "Magazynie Filmowym Stowarzyszenia Filmowców Polskich".
W 2015 roku, podczas 22. Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuki Filmowej "Prowincjonalia 2015", reżyser otrzymał Nagrodę Honorową Jańcia Wodnika za całokształt twórczości. W 2017 roku, podczas 42. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, również za całokształt twórczości, został uhonorowany "Platynowymi Lwami".
kk
