Polskie Radio

Powstanie listopadowe. Rosyjskie represje wobec Polaków

Ostatnia aktualizacja: 03.12.2021 08:49
Represje cara Mikołaja I wobec pokonanych Polaków objęły mieszkańców Królestwa Polskiego i tzw. guberni zachodnich, czyli ziem zagrabionych w trzech rozbiorach przez Imperium Rosyjskie. Wyroki śmierci, ciężkie roboty, konfiskata majątków, likwidacja Instytutu Politechnicznego, Uniwersytetu Wileńskiego, Liceum Krzemienieckiego - to niektóre z wielu decyzji imperatora.
Car Mikołaj I. Z jego rozkazu represje po powstaniu listopadowym dotknęły tysiące Polaków
Car Mikołaj I. Z jego rozkazu represje po powstaniu listopadowym dotknęły tysiące Polaków Foto: Portret pędzla Vladimira Dmitrievicha Sverchkova

Do muzeów i bibliotek rosyjskich w Petersburgu po przegranej powstania listopadowego trafiło z Warszawy ponad 150 tysięcy książek oraz blisko 100 tysięcy grafik, obrazów, kolekcji medali i zdobytej broni. 

W guberniach zachodnich, których odwiecznej rosyjskości dowodzili carscy ideolodzy, pojawił się pomysł podporządkowania rzymskich katolików cerkwi prawosławnej. Następowała przymusowa likwidacji Kościoła unickiego. Mikołaj I osobiście nakazał stosować cyrylicę zamiast alfabetu polskiego. Drobną szlachtę przesiedlano nawet na Kaukaz. Weryfikowano i odbierano tytuły szlacheckie. W guberniach ukraińskich straciło je 340 tysięcy przedstawicieli ubogiej szlachty. Jeden z francuskich badaczy stwierdził, że akcja caratu na Ukrainie przekształciła ponad 4/5 Polaków w niewolników, a z drugiej strony zwrócił uwagę na współpracę części zamożnej szlachty polskiej z Imperium.   

Z autonomii Królestwa Polskiego pozostało niewiele. Zniesiona została konstytucja z 1815 roku, wprowadzono tzw. Statut Organiczny z zapisem o przyłączeniu Kongresówki na zawsze do państwa rosyjskiego. Symbolem tamtych czasów stało się zbudowanie górującej nad Warszawą Cytadeli, siedziby rosyjskiego garnizonu, ale i więzienia politycznego. Czy klęska Powstania Listopadowego wpłynęła na zaostrzenie polityki wobec Polaków w zaborach: pruskim i austriackim?

Gościem będzie profesor Andrzej Nowak.

Czytaj także:

***

Do słuchania audycji z cyklu "Historia żywa" w poniedziałek (6.12) po godz. 21.05 zaprasza Dorota Truszczak.

ag


Czytaj także

Jak powstanie listopadowe uratowało niepodległość Belgii

Ostatnia aktualizacja: 30.11.2023 05:55
Sukces rewolucji lipcowej we Francji i rewolucji belgijskiej ośmieliły konspiratorów w Królestwie Polskim. Jednym z impulsów dla wybuchu zrywu nad Wisłą były plany wysłania wojsk polskich na zachód w celu tłumienia powstania Belgów. Wojna polsko-rosyjska pokrzyżowała te plany.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie listopadowe – wielki zryw Polaków

Ostatnia aktualizacja: 30.11.2021 07:43
29 listopada 1830 roku, o godz. 18, podporucznik Piotr Wysocki wszedł do Szkoły Podchorążych Piechoty w warszawskich Łazienkach i wyprowadził kadetów przed pomnik Jana III Sobieskiego. Następnie podchorążowie ruszyli w stronę Belwederu, gdzie znajdował się namiestnik cara Wielki Książę Konstanty, aby dokonać na niego zamachu. Książę zbiegł w przebraniu kobiety i niebawem opuścił Warszawę.
rozwiń zwiń