Polskie Radio

Sportowe i muzyczne emocje. Wtorek z Polskim Radiem

Ostatnia aktualizacja: 18.07.2022 19:00
W Jedynce wspomnienie o dwóch pisarzach II Rzeczypospolitej - Kornelu Makuszyńskim i Tadeuszu Dołędze-Mostowiczu, w Dwójce o ostatnim etapie życia pisarza Brunona Schulza. W Trójce o archiwach jako strażniku pamięci historii narodów, rodziny i jednostki. W Polskim Radiu 24 o bezdomności z wyboru. W Czwórce o tym, czy rzadsze koszenie łąk może pomóc alergikom, a w Polskim Radiu Dzieciom o walorach domowych przetworów. W Polskim Radiu Chopin pieśni patrona anteny podążając śladami jego biografii - wyjazdów, radości, rozterek i tęsknot. Sprawdź nasze propozycje! 
Studio Sygnałów dnia w radiowej Jedynce.
Studio "Sygnałów dnia" w radiowej Jedynce. Foto: Wojciech Kusiński / Polskie Radio
logo

Sytuacja na wschodzie - śledzimy sytuację na Ukrainie; informacje po ukraińsku pojawiają się na bieżąco w "Aktualnościach Jedynki" oraz w pasmach publicystycznych: "Sygnały dnia", "W samo południe", "Ekspres Jedynki" oraz "Polska i świat". We współpracy z Polskim Radiem dla Zagranicy Wiadomości po ukraińsku - przez cały tydzień po 10.00 i po 17.00. 

MŚ w Lekkiej Atletyce Eugene 2022 - aktualności sportowe o godz.: 2.05, 3.05, 4.05. 

02.45 - początek konkursu skoku wzwyż z ewentualnym udziałem Norberta Kobielskiego;

03.55 - bieg na 800 metrów, który zakończy rywalizację w Siedmioboju, Adrianna Sułek;

04.50 - bieg na 1500 metrów z ewentualnym udziałem Sofii Ennaoui;

22.33 - "Kronika sportowa". 

06.00-09.00 - "Sygnały dnia" - zapraszają Daniel Wydrych i Grzegorz Jankowski

W audycji m.in. wywiady polityczne - o godzinie 7.15 - spotkanie z Pawłem Jabłońskim, wiceministrem spraw zagranicznych, a o godzinie 8.15 - z Piotrem Naimskim, pełnomocnikiem rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej.

09.00-12.00 - "Lato z Radiem" - zaprasza Roman Czejarek

W audycji m.in. relacje z pracy dyspozytorni sieci ciepłowniczej i prezentacja wozu pomiarowego oraz geofonu - czyli wyszukiwanie i usuwanie awarii w sieciach ciepłowniczych. A wrażenia artystyczne zapewnimy odwiedzając Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków – czyli ekspozycje stałą Działu Teatralno-Filmowego Muzeum Historii Katowic. Muzeum znajduje się w byłym mieszkaniu scenografki i kostiumolog Barbary Ptak oraz jej męża aktora i śpiewaka Stanisława Ptaka.

Ponadto, codzienne konkursy ("Skojarzenia" i "Koszyk Lata z Radiem") oraz kolejny odcinek słuchowiska "Pies Baskerville’ów".

19.00-19.30 - "Jedynka dzieciom" - zaprasza Joanna Ficińska

W audycji spacery planetarne po wilanowskich ogrodach. Obserwacje Słońca i warsztaty z konstruowania rakiet kosmicznych. Ponadto lektura (od 11 do 22 lipca) fragmentów audiobooka  "Borys i zajączki" w oparciu o książkę Magdaleny Zarębskiej i w artystycznym wykonaniu Dominiki Kluźniak. 

19.30-20.00 - "Eureka" / "Dziedzictwo i pamięć" - zaprasza Dorota Truszczak

Kornel Makuszyński i Tadeusz Dołęga-Mostowicz, czyli wspomnienie dwóch pisarzy II Rzeczypospolitej i o ich związkach z ruchem narodowym. Najbardziej lwowski z lwowskich pisarzy - napisał o Kornelu Makuszyńskim, urodzonym w 1884 roku w Stryju w ówczesnej Galicji Wschodniej, Janusz Wasylkowski w "Roczniku Lwowskim". Dlaczego przypomnimy jednego z najpoczytniejszych i płodnych pisarzy polskich, który zapisał się pamięci pokoleń Polaków jako autor m.in. książek: O dwóch takich, co ukradli Księżyc, Awantura o Basię, Szatan z siódmej klasy, a razem z Marianem Walentynowiczem 120 przygód Koziołka Matołka? I dlaczego drugim bohaterem audycji będzie także człowiek pióra, pisarz, scenarzysta i dziennikarz Tadeusz Dołęga Mostowicz urodzony na przełomie XIX i XX wieku na Wileńszczyźnie, poczytny autor okresu międzywojennego, który ma na swoim koncie powieści: Kariera Nikodema Dyzmy, Znachor, Doktor Murek, Pamiętnik Pani Hanki? Gość: prof. Jan Żaryn dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.

LITERATURA W JEDYNCE:

10.35 - "Pies Baskerville’ów" sir Arthura Conana Doyle’a.

Jedna z najsłynniejszych powieści detektywistycznych sir Arthura Conana Doyle’a o detektywie Sherlocku Holmesie, publikowana w odcinkach od sierpnia 1901 w czasopiśmie The Strand Magazine, w postaci książkowej ukazała się w marcu 1902, wtedy też powstał pierwszy polski przekład. Doktor Jakub Mortimer z Grimpen w hrabstwie Devon przybywa na Baker Street przedstawiając Sherlockowi Holmesowi i doktorowi Watsonowi wstrząsającą legendę o psie Baskerville’ów, zanotowaną w manuskrypcie datowanym na rok 1742. Głosi ona, że każdego z Baskerville`ów dopadnie klątwa za grzechy ich przodka Hugona - poniosą śmierć zagryzieni przez straszliwego psa. Przybyły z Kanady ostatni dziedzic otrzymuje anonimowe ostrzeżenia. Holmes postanawia zbadać sprawę. Tę tajemniczą i mroczną historię brawurowo przeczytał Jarosław Gajewski.

21.45 - "Nędznicy" Victora Hugo w interpretacji Mariusza Benoita (nagranie z roku 2001).

23.50 - Joseph Conrad "Freja z siedmiu wysp", czyta Jan Englert.



logo

 

07.00-10.00 - "Poranek Dwójki" - prowadzi Paweł Siwek

Gościem audycji multiinstrumentalista Patryk Zakrocki - kompozytor, improwizator, artysta dźwiękowy. Gra na altówce, gitarze, oscylatorach, elektrycznej mbirze oraz z pasją dyryguje improwizującymi orkiestrami. Stworzył rozmaite projekty: minimalistyczną elektroakustykę EA, akustyczne trio Tupika i Galimadjaz Trio, trio perkusyjne Kallerumpa, słuchowiskowy Zakład Produkcji Dźwięku, eksperymentalny elektroniczny duet Normal Bias, muzykoterapeutyczny Gabinet Masażu Ucha Wewnętrznego i najszerzej znany duet SzaZa, zajmujący się łączeniem muzyki z innymi sztukami. Obecnie prowadzi zespół Polski Piach, który łączy pulsację bluesową ze współczesną kameralistyką. I właśnie Polski Piach wystąpi w najbliższej Miejscówce z Dwójką. Szczegóły po godz. 09.30. Ponadto będziemy w Supraślu w Teatrze Wierszalin oraz we Wrocławiu - w Muzeum Teatru.​​

10.00-13.00 - "Podróżnik muzyczny" - prowadzi Marcin Majchrowski

10.00-11.00 - Antonio Vivaldi Concerto d-moll op. 8 nr 9 RV 236, Concerto g-moll op. 8 nr 2 RV 315 "L’estate", wyk. Bolette Roed - flet, Arte dei Suonatori

11.10-12.00 - Feliks Mendelssohn Kwartet smyczkowy a-moll op. 13, wyk. Takács Quartet, Rondo brillant Es-dur op. 29, wyk. Stephen Hough - fortepian, City of Birmingham Symphony Orchestra, dyr. Lawrence Foster

12.05-12.45 - "Płyta na lato" - Chopin Sonata c-moll op. 4, Mazurki (wybór), Trois Nouvelles Etudes, wyk. Ewa Pobłocka - fortepian (Pleyel 1848). NIFC

12.45-13.00 - "Głosy z przeszłości" / Bernard Ładysz - opr. Anna Skulska

13.00-15.00 - "Koncerty w porze lunchu" - prowadzi Ewa Szczecińska

XXIII Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, Filharmonia Narodowa - 7 kwietnia 2019 roku. Ludwig van Beethoven Uwertura Coriolan op. 62., Ludwig van Beethoven Koncert potrójny C-dur op. 56., Hector Berlioz Uwertura Benvenuto Cellini op. 23., Hector Berlioz Les nuits d’ete [Letnie noce] op. 7. Wykonawcy: Stephanie d’Oustrac - mezzosopran, Szymon Nehring - fortepian, Yu-Chie Tseng - skrzypce, Pablo Ferrandez - wiolonczela, Sinfonia Varsovia, dyr. Lothar Zagrosek. 

16.00-18.00 - "Wybieram Dwójkę" - prowadzi Jakub Kukla

Ponad 270 filmów z całego świata, niemal 600 seansów i 10 festiwalowych dni - tak w skrócie można opisać to, co będzie się działo we Wrocławiu podczas festiwalu Nowe Horyzonty. Tegoroczna edycja rozpocznie się 21 lipca i będzie przebiegać pod hasłem "Kino przesilenia". Na uczestników festiwalu czekają produkcje z całego świata. Nie zabraknie też polskich filmów, w tym tytułów premierowych czy hitów zagranicznych festiwali. Więcej o festiwalowym programie opowie Małgorzata Sadowska - dyrektor artystyczna Nowych Horyzontów.

Poza tym w audycji zaproszenie na wystawę "Goya fizjonomista. Język twarzy w twórczości graficznej Goi" w Instytucie Cervantesa w Krakowie. Prezentowane są na niej ryciny należące do najbardziej znanych cyklów dzieł graficznych Francisco Goi: "Kaprysy", "Okropności wojny" i "Szaleństwa", wzbogacone o rysunki ilustrujące traktaty fizjonomiczne. O ekspozycji porozmawiamy z Aleksandrą Lipczak z Instytutu Cervantesa w Krakowie. 

Przeniesiemy się również do Nysy, gdzie wkrótce rozpocznie się Międzynarodowa Akademia Wiolonczelowa. Zajrzymy też na strony książki o Brunonie Schulzu i ostatnim etapie jego życia. O powieści "Egzekutor" będzie mówić jej autor - Marcel Woźniak. Z kolei o twórczości autora "Sklepów cynamonowych" opowiada też spektakl "Bruno Schulz Extravaganza", prezentowany w renesansowym Pałacu w Gorzanowie. 

18.00-19.00 - "Teraz jazz" - prowadzi Roch Siciński 

19.00-22.00 - Letnia promenada - prowadzi Przemysław Psikuta 

Prom 6, Royal Albert Hall - transmisja. Ralph Vaughan Williams IV Symfonia f-moll, Michael Tippett IV SymfoniaWyk.: BBC Philharmonic, dyr. Sir Andrew Davis. 

22.00-01.00 - "Nocna strefa" - prowadzi Piotr Metz


LITERATURA W DWÓJCE:

11.00-11.10 - "To się czyta latem" / Agnes Poirier "Notre Dame. Serce Paryża, dusza Francji" (w przekładzie Aleksandry Czwojdrak), czyta Joanna Trzepiecińska, opr. Elżbieta Łukomska.

15.00-15.15 - "Literacka sjesta" / Tadeusz Dołęga-Mostowicz "Pamiętnik pani Hanki", czyta Anna Seniuk.

19.15-19.30 - "Książka do słuchania" / Józef Mackiewicz "Lewa wolna", czyta Jerzy Radziwiłowicz.



logo

"Informacje po ukraińsku w Trójce" od poniedziałku do czwartku o godz. 10.30, 14.30 oraz 18.30, w piątek o godz. 10.30, 14.30 i 18.00, a w weekendy o godz. 11.00, 15.00 i 18.00.  

00.00-02.00 - "Trójka pod księżycem - Szymon Sławiński 

02.00-04.00  - "Annały Migały" - Michał Migała

04.00-06.00 - "Trójka budzi" - Jędrzej Kodymowski

06.00-08.45 - "Pora na Trójkę" - Karol Gnat

08.45-09.00 - "Salon polityczny Trójki" - Beata Michniewicz

Gościem Adrian Zandberg, Lewica (Razem)

09.00-12.00 - "Trójka przed południem" - Witold Lazar 

W cyklu "W Polskę" - Kielce i okoliczne zamki, pałace oraz rezerwaty przyrody. 

12.00-15.00 - Trójka do trzeciej" - Katarzyna Cygler  

W audycji m.in. o wystawie "Ach jak przyjemnie" czyli o turystyce uzdrowiskowej i wypoczynku na pocztówkach XIX i XX wieku w Muzeum Sportu. Na wystawie zobaczymy zbiór ponad stu oryginalnych pocztówek, które dokumentują wypoczynek Polaków. O tym Sławomir Majcher, dyrektor Muzeum Sportu. Wspomnimy także książkę "Ostatni turnus. Pocztówki z czasów PRL-u" z jej autorem - Marcinem Wojdakiem.  

W cyklu "Fajny film" - o brytyjskim komediodramacie "Powodzenia, Leo Grande". Film przynosi nam sporo humoru, ale też podsypany jest szczyptą pieprzu, bo opowiada o nieczęsto pokazywanej w kinie relacji głównych postaci. Więcej na ten temat - Ryszard Jaźwiński. A skoro o filmie - Minionki po raz pierwszy pojawiły się 12 lat temu na ekranach kin, wszystkie są  rodzaju męskiego, lubią banany i słodycze, nie potrafią mówić ludzkim językiem. O ich fenomenie - Małgorzata Jakubowska.

Poza tym o Wiaczesławie Twerdochlibie, który ostatnie zdjęcie w oblężonym Mariupolu zrobił 22 marca. Kartę pamięci z aparatu ukrył w cukierku i dzięki temu ten materiał ocalał. Natomiast dzisiaj jego zdjęcia możemy  oglądać na wystawie plenerowej w Gdańsku. Gość w studiu w Gdańsku: dr Janusz Marszalec, zastępca dyrektora Muzeum Gdańska. 

15.00-19.00 - "Zapraszamy do Trójki" - Mateusz Drozda 

18.10 - "Trójkowy komentarz dnia" - Dariusz Wieczorkowski 

Gościem Magdalena Rzeczkowska, minister finansów. 

19.00-21.00 - "W tonacji Trójki" - Tomasz Miara

21.00-22.00 - "Klub Trójki" - Arkadiusz Gołębiewski 

Archiwa jako strażnik pamięci historii narodów, rodziny, jednostki. Goście: Mariusz Olczak - dyrektor Archiwum Akt Nowych i Eugeniusz Starky - reżyser filmowy. 

22.00-23.00 - "Wieczór w Trójce" - Jacek Pietrasik

22.15 - Reportaż w Trójce / "Mózg, piękno i bryczesy" - Urszula Żółtowska-Tomaszewska

Aloha Wanderwell, to pierwsza kobieta, która samochodem objechała świat. Znała kilkanaście języków, Ze swoich podróży przywiozła wiele filmów. Spędziła kilka miesięcy sama z tubylcami w Amazonce, po awarii pilotowanego przez nią samolotu. Wnuki i prawnuki Alohy chciałyby, żeby pamięć o tej niezwykłej kobiecie trwała. Prowadzą bloga, który ma przywracać pamięć o tej niezwykłej wyprawie. Aloha zmarła 26 lat temu. Przeżyła 90 lat. Wiele osób prawdopodobnie widziało zdjęcie z członkami wyprawy z Fordem T w tle, przed którym stoi piękna kobieta w bryczesach i pilotce na głowie, w futrze z lamparta. Ale ilu z nas zna historię tej fascynującej podróży?

22.45 - Powieść w Trójce / fragmenty powieści historycznej "Reytan. Upadek Polski" autorstwa Jarosława Marka Rymkiewicza. Czyta Andrzej Mastalerz. 



logo

23.35 - "Kwadratura kultury" - zaprasza Monika Małkowska

Gościem audycji Karolina Balcer - artystka i absolwentka Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, która stworzyła wystawę "Happy Family" (Miejsce Projektów Zachęty, do 24.07.2022 r.). Ekspozycja porusza temat bezdomności z wyboru. ​"Ta historia jest prawdziwa: w »szczęśliwej« rodzinie jeden z jej członków odczuwa inaczej sytuację. Potrzebuje izolacji. Oddala się od domu i… decyduje się na bezdomność. Jak tak bolesny temat przełożyć na sztukę? Pozostali członkowie rodziny nie znają przyczyn tej decyzji, nie potrafią też pomóc osobie, które wymyka się normom" - o tym doświadczeniu, które stało się udziałem jej brata, opowiada Karolina Balcer właśnie za pośrednictwem wystawy. Ekspozycji towarzyszą otwarte dla publiczności spotkania z psychoterapeutą, psychologiem, streeworkerem. Wszyscy próbują przeanalizować przyczyny "uciekania" ze "szczęśliwego" domu.​

logo


06.00-09.00 - "Pierwsze słyszę" - Kamil Jasieński

W audycji odpowiemy na pytania: czy sztuczna inteligencja napisała artykuł naukowy o samej sobie, kim są newsraiderzy, jak przetrwać na rynku startupów i o ile lat dodawanie soli do potraw podczas posiłku może skrócić życie?

10.00-12.00 - "Stacja Kultuira" - Kasia Dydo

Manga i Anime z bliska - historia jednej z najbardziej znanych kobiet, które tworzyły mangi. Machiko Hasegawa to pierwsza Japonka i jedna z pierwszych kobiet, które rysowały i tworzyły mangi.

12.00-13.00 - "Stacja Nauka" - Oliwia Krettek

Paweł Jedynak-Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ o tym, co na temat koszenia traw sądzą naukowcy? Czy dzikie łąki należy kosić? A jak postępować z trawnikami w miastach? Czy rzadsze koszenie łąk może pomóc alergikom czy wręcz przeciwnie?

14.00-15.00 - "Strefa studenta" - Weronika Puszkar

Studenci z Międzywydziałowego Koła Naukowego AeroDesign przy Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej właśnie wrócili z zawodów dla młodych inżynierów lotniczych. Sprawdzimy w jakich konkurencjach brali udział i jakie modele zaprezentowali. W Studiu Czwórki pojawi się też laureatka Studenckiego Nobla - Agata Szewczykowska.

15.00-17.00 - "Czat Czwórki" - Piotr Firan

Podróż ze zwierzakami - gdzie można z nimi wejść, a gdzie są ograniczenia lub zakazy w imię dobra dzikiej fauny i flory?

19.00-20.00 - "12 cali na godzinę" 

W audycji występ szczecińskiego producenta i DJa - Tropiki. Artysta nagrał specjalny set dla słuchaczy Czwórki.

20.00-21.30 - "Strefa prywatna" - Jakub Jamrozek

Media społecznościowe wpływają na zachowanie, relacje, nastrój, decyzje – także te zakupowe. W jaki sposób to się dzieje? Dlaczego tak bardzo dajemy na siebie wpływać? Kiedy powinna zapalić się nam czerwona lampka? A kiedy ten wpływ bywa korzystnyNa pytania odpowie  Dagmara Kokoszka-Lassota, specjalistka ds. psychologii marketingu i psychologii, trenerka i edukatorka.

00.00-01.00 - "Folk Off" - Maciej Szajkowski

Daria Kosiek i premiera płyty zespołu Wernyhora, "Toloka", wydanej przez Agencję Muzyczną Polskiego Radia. 

logo

07.00-10.00 - "Poranek w PRD" - Dzień Czerwonego Kapturka – Baśń, którą znają chyba wszyscy. Porozmawiamy o bohaterach – tych pozytywnych i negatywnych, o tym co czerwony kapturek niósł w koszyczku, do kogo podążał i jaki ta baśń ma morał.

11.00-12.00 - "Leszek i Miś Michaś" - Dlaczego ludzie zaczęli używać pieniędzy, jak kiedyś wyglądała wymiana towarów i dlaczego różne kraje mają różne waluty.

15.00-17.00 - "Popołudnik w PRD" - Udamy się na wieś i porozmawiamy o tym, kogo można tam spotkać, czyli jakie zwierzęta znaleźć możemy w gospodarstwie (kury, konie, krowy, kaczki, gęsi). Poznamy też zajęcia, które wykonuje się w gospodarstwie.

18.00-19.00 - "Współpracownia" - Miś i Smok rozgryzają znaczenie powiedzeń "nie ma dymu bez ognia" oraz o co chodzi w stwierdzeniu "musztarda po obiedzie", a to wszystko siedząc nad jeziorem podczas upału i bez prowiantu.

21.00-23.00 - "Strefa rodzica" - Nadszedł czas, aby przygotować się do zimy i zrobić zapasy. Wielu z nas robi przetwory warzywno-owocowe: dżemy, powidła, kompoty, ketchup, leczo… Porozmawiamy o ich jakości i bezpieczeństwie. Jakie walory mają przetwory domowe i te ze sklepu? Gość: dr inż. Barbara Groele, technolog żywności, Krajowa Unia Producentów Soków.


.


13.00 - "Krąg pieśni Chopina" - Marta Jankowska [PREMIERA]

W najbliższej audycji będziemy wsłuchiwać się w pieśni Chopina podążając śladami jego biografii – wyjazdów, radości, rozterek i tęsknot.  W tej podróży towarzyszyć nam będą nagrania miniatur wokalnych Patrona naszej anteny w interpretacji Elżbiety Szmytki i Malcolma Martineau.

21.00 - "Chop-in-pop" - Mariusz Gradowski 

W audycji podróż przez historię muzyki popularnej - a to za sprawą jednego utworu Fryderyka Chopina: Marsza żałobnego z Sonaty b-moll. Wśród wykonawców Django Reinhardt, Cab Calloway, Art Tatum, Duke Ellington, Harry Nilsson i Leroy and The Drivers.

22.00 - "Czarne na białych" - Jakub Puchalski

Mógł być cudownym dzieckiem, zamiast tego jako nastolatek rozpoczął karierę od współpracy z najpoważniejszym skrzypkiem swoich czasów. Audycja Jakuba Puchalskiego poświęcona będzie wczesnym latom jednego z najważniejszych pianistów XX wieku, Rudolfa Serkina, grającego i nagrywającego utwory kameralne z Adolfem Buschem oraz całym Busch Quartet – słynnym do dziś kwartetem smyczkowym. W programie m.in. Sonata „Wiosenna” Beethovena oraz Kwintet fortepianowy Brahmsa, a także pewna rzadkość: tegoż Trio na fortepian, skrzypce i róg, z udziałem Aubraya Braina. 

Zapraszamy!

Zobacz więcej na temat: W POLSKIM RADIU
Czytaj także

MŚ w lekkoatletyce. Polacy z czterema medalami [POSŁUCHAJ]

Ostatnia aktualizacja: 26.07.2022 06:55
W Eugene, w stanie Oregon w USA, zakończyły się Mistrzostwa Świata w lekkoatletyce. Program 1 Polskiego Radia przekazywał swoim słuchaczom najważniejsze informacje z tej imprezy i relacjonował na żywo wszystkie starty Polaków.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Radiowa Trójka na Festiwalu Tauron Nowa Muzyka Katowice 2022

Ostatnia aktualizacja: 22.07.2022 13:00
W dniach 21-24 lipca radiowa Trójka gości na Festiwalu Tauron Nowa Muzyka Katowice, skąd po raz kolejny – jako patron medialny – relacjonuje najważniejsze wydarzenia imprezy poświęconej nieszablonowej muzyce elektronicznej. Program 3 Polskiego Radia przygotował specjalne audycje plenerowe, transmisje i wywiady.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"W ogniu i w brokacie". Swayzee z największymi przebojami

Ostatnia aktualizacja: 16.07.2022 16:00
Jeśli debiutujący zespół nagrywa płytę "Greatest Hits", to znaczy, że nie brak mu dystansu. A kiedy dodamy do tego gołe klaty, dzikie harce i melodie, które wpadają w ucho - to znaczy, że jest to Swayzee. 
rozwiń zwiń