Jak Sienkiewicz doszedł do "Trylogii", czyli negatywne skutki pozytywizmu

Młody Henryk Sienkiewicz był aktywnym twórcą pozytywistycznym. Jako jeden z pierwszych zaczął tracić złudzenia, że program tego nurtu może coś zmienić. Odwrócił się od niego, co niektórzy mieli mu potem za złe.

Henryk Sienkiewicz sportretowany przez Kazimierza Pochwalskiego

Foto: Wikimedia/CC

Henryk Sienkiewicz urodził się 5 maja 1846 r. w Woli Okrzejskiej. Od 1855 r. związany był z Warszawą, gdzie chodził do gimnazjum. Jak zauważył dr Piotr Dmitrowicz, nie przykładał się do większości przedmiotów, za to bardzo dużo czytał i świetnie znał historię. Jako 17-latek chciał wziąć udział w powstaniu styczniowym, lecz nie dopuszczono go do walki ze względu na wiek.

Pisarski życiorys Sienkiewicza zapoczątkowała twórczość w duchu pozytywistycznym. Gdy jednak po dekadzie stało się jasne, że program pozytywizmu, skądinąd słuszny w założeniach, nie jest skuteczny w sytuacji, w jakiej znajdował się naród polski bez własnego państwa, twórca odwrócił się od niego. – Uznał, że zadaniem pisarza jest budowania wizji moralnej, wizji mitycznej – mówił dr Eligiusz Szymanis, literaturoznawca z UW.

Druk "Ogniem i mieczem" rozpoczął się 2 maja 1883 r. Odcinki kolejnych części "Trylogii" drukowane były w prasie przez pięć lat. Począwszy od 1884 co dwa lata ukazywały się książkowe wersje powieści. W końcu 1888 r. ukazał się "Pan Wołodyjowski", ostatni tom cyklu. Lata, w których Sienkiewicz tworzył swoje najpopularniejsze dzieło, były trudnym momentem w życiu pisarza. W trakcie pisania "Potopu" stracił ukochaną żonę - Marię z Szetkiewiczów, która zmarła z powodu gruźlicy.

mc