Kolekcja płyt Polskiego Radia z certyfikatem UNESCO. Dziś uroczystość wręczenia

O godz. 11.00 w Belwederze odbędzie się uroczyste wręczenie certyfikatów 15 obiektom wpisanym na Listę Krajową Programu UNESCO "Pamięć Świata" w tegorocznej, 4. edycji. Wśród nich jest kolekcja 93 oryginalnych, stalowych płyt gramofonowych Polskiego Radia z nagraniami z września 1939 r., m.in., z przemówieniami prezydenta walczącej stolicy Stefana Starzyńskiego i ministra spraw zagranicznych Józefa Becka.

Kolekcja płyt Polskiego Radia z nagraniami z września 1939 roku

Foto: Polskie Radio

Wystawa "Pamięć Polski". Nowe obiekty na Liście Krajowej programu UNESCO

Pierwszy raz na tę prestiżową listę trafiły materiały dźwiękowe. - To dla Polskiego Radia ogromne wyróżnienie, ale też bardzo istotny dowód na to, jak wielkie dziedzictwo w swoich archiwach posiada Polskie Radio - podkreśla prezes Polskiego Radia Agnieszka Kamińska.

Czytaj także:

• Prof. Kleiber o kolekcji 93 płyt Polskiego Radia: to trzeba upamiętnić, upubliczniać i o tym mówić
• Płyty Polskiego Radia na liście UNESCO. "Sensacyjne odkrycie"

Dodaje, że wpisanie płyt na Listę Krajową UNESCO oznacza docenienie znaczenia Polskiego Radia w budowaniu wspólnoty oraz historycznej pamięci. Agnieszka Kamińska podkreśla, że jest to szczególnie ważne w czasach, kiedy często dochodzi do fałszowania historii oraz zakłamywania faktów.

Posłuchaj

00:50 11127341_1.mp3 Kolekcja płyt Polskiego Radia z nagraniami z września 1939 r. wpisana na Listę Krajową UNESCO - relacja Doroty Piotrowskiej (IAR)

- Dzięki bohaterstwu pracowników, ich zdolnościom do zachowania i odtworzenia tych nagrań, mamy dzisiaj dostęp do tych archiwalnych materiałów. Możemy się nimi chwalić, możemy je udostępniać słuchaczom - podkreśla Agnieszka Kamińska.

"Pamięć świata". Wyjątkowe płyty Polskiego Radia wpisane na Listę Krajową UNESCO

Niezwykła rola Polskiego Radia

Dyrektor Archiwum Polskiego Radia Elżbieta Berus-Tomaszewska zwraca uwagę na niezwykłą rolę Polskiego Radia we wrześniu 1939 r., czego dowodem są zachowane płyty. Po raz pierwszy w historii wojen światowych radio spełniło swoją rolę - informując nie tylko o sytuacji na froncie, ale również nadając przemówienia do ludności, komunikaty porządkowe i ostrzegawcze.

Płyty zawierają, między innymi, przemówienia prezydenta walczącej stolicy Stefana Starzyńskiego, ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, pułkowników Wacława Lipińskiego i Romana Umiastowskiego oraz reportaże amerykańskich i angielskich korespondentów z broniącej się stolicy. Są też wreszcie komunikaty porządkowe dla mieszkańców Warszawy - czytane przez m.in. przez Jeremiego Przyborę.

Bohaterstwo pracowników Polskiego Radia

Płyty zostały uratowane przez pracowników Polskiego Radia, którzy przed zajęciem rozgłośni przez Niemców wynieśli je, podzielili na trzy części i ukryli w prywatnych domach. Po wojnie utracono kontakty do miejsc i osób, u których depozyt z września 1939 r. był przechowywany, zatem uważano, że i on zaginął bezpowrotnie.

Jednak po 40 latach dwie części depozytu - liczące 93 płyty - zostały zwrócone do Polskiego Radia. Nadal jednak poszukiwana jest ponad połowa wyniesionych przez pracowników Polskiego Radia płyt. Stąd Polskie Radio apeluje do słuchaczy o przeszukanie swoich kolekcji i zgłaszanie się z informacjami na temat losu tych nagrań.

Podczas dzisiejszej gali w Belwederze 15 obiektów otrzyma certyfikaty wpisów na Listę Krajową Programu UNESCO "Pamięć Świata". Obok płyt Polskiego Radia to, między innymi: pięć traktatów astronomicznych Jana Heweliusza, dokumenty królów Przemysła II i Kazimierza Wielkiego oraz rękopis "Balladyny" Juliusza Słowackiego.

***

Program "Pamięć Świata" powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 r. Jego celem jest utrwalanie znaczenia wielowiekowego dziedzictwa dokumentacyjnego ludzkości. Program zwraca uwagę społeczeństwa na konieczność ochrony dokumentów o szczególnym znaczeniu historycznym, które stanowią świadectwo naszej kultury i cywilizacji. W wyniku prac Polskiego Komitetu Programu UNESCO Pamięć Świata w 2014 r. powstała Polska Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata.

W tym roku Komitet, w skład którego wchodzą przedstawiciele największych polskich bibliotek, archiwów oraz środowisk naukowych, a któremu przewodniczy Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk, po raz czwarty wyłonił wyjątkowe obiekty. Wydarzeniu towarzyszy wyjątkowa wystawa prezentująca wyróżnione dokumenty pt. "Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata - 4. edycja" przed Kordegardą - Galerią Narodowego Centrum Kultury. Ekspozycja w Warszawie będzie dostępna do 30 czerwca. Następnie pojawi się w kolejnych miastach, z których pochodzą obiekty wpisane na listę.

jbt/pb