Polskie Radio

Marek Rostworowski, historyk sztuki i działacz opozycyjny

Ostatnia aktualizacja: 22.02.2023 05:33
102 lata temu, 22 lutego 1921 roku, urodził się w Krakowie Marek Rostworowski, znany działacz opozycyjny, ale też wybitny historyk sztuki i wieloletni kustosz Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Był również profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Niezwykła wyobraźnia historyczna uczyniła z niego jednego z najwybitniejszych organizatorów wystaw sztuki, dla których pisał scenariusze prawie jak z filmu.
Marek Rostworowski
Marek RostworowskiFoto: PAP/ Janusz Mazur

Warto wspomnieć takie wystawy, jak "Romantyzm i romantyczność", "Polaków portret własny", "Żydzi-Polscy" czy poświęcona pamięci Tadeusza Kantora wystawa "Tańczyli na moście wiek cały". Rostworowski był również czynnym działaczem opozycyjnym okresu lat 80. kiedy to reprezentował Region Małopolski na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ Solidarność w Gdańsku, a już w wolnej Polsce, w 1991 roku, pełnił funkcję ministra kultury i sztuki w rządzie Jana Krzysztofa Bieleckiego.

Portal Dzieje.pl” słowami Anny Bernat, tak rozpoczyna swoją opowieść o tym wybitnym krytyku i historyku sztuki: "Jeden z najwybitniejszych polskich historyków sztuki i muzeologów przez wiele lat - od roku 1948 był asystentem, a później – od 1963 r. - kustoszem w Muzeum Czartoryskich w Krakowie, w którym eksponowany jest najcenniejszy w polskich zbiorach obraz Leonarda da Vinci Dama z gronostajem zwana również Damą z łasiczką". Marek Rostworowski od zawsze związany był z Krakowem. Tam przyszedł na świat i tam też zakończył swoje niezwykle ciekawe i pełne sztuki życie pod koniec maja 1996 roku. Został pochowany również w Krakowie, na cmentarzu Salwatorskim, położonym na krakowskim Zwierzyńcu.

We wspomnianym artykule zwrócona jest również uwaga na rodzinne tradycje Rostworowskiego: "Marek Rostworowski, syn pisarza, poety i muzyka, Karola Huberta Rostworowskiego, brat historyka, Emanuela Mateusza Rostworowskiego całe życie związany był z Krakowem. Urodził się 22 lutego 1921 r. w Krakowie; zmarł 24 maja 1996 tamże. W 1938 roku zdał maturę w III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego. Podczas okupacji uczęszczał do Staatliche Kunstgewerbschule, następnie studiował na Akademii Sztuk Pięknych. Dyplom ukończenia wyższych studiów otrzymał jednak na Uniwersytecie Jagiellońskim, na którym w roku 1952 ukończył wydział historii sztuki. Na tej uczelni uzyskał też później naukowy stopień doktora".

To po wojnie, rozpoczął pracę w muzealnictwie od słynnego Muzeum Czartoryskich, które w 1950 roku zostało wcielone do Muzeum Narodowego w Krakowie. W kolejnych latach awansował w muzealnej hierarchii, najpierw na kustosza, a później na kuratora. Tam właśnie dał się poznać jako niestrudzony organizator tematycznych wystaw, za co wielokrotnie otrzymywał Nagrody Państwowe i Miejskie. Ważna jest też działalność na tym polu w ramach stałych ekspozycji w Domu Jana Pawła II w Wadowicach i Muzeum na Jasnej Górze.

Bernat zwraca również uwagę na osiągnięcia wydawnicze Rostworowskiego pisząc: "Opublikował książki: »Rembrandta przypowieść o miłosiernym Samarytaninie« – w roku 1980; »Wędrowny sztukmistrz« – w 1990; »Gry o Damę« - w 1994; jest też współautorem dzieła: »Muzeum Czartoryskich: historia i zbiory« opublikowanego w 1998 r., już po śmierci Rostworowskiego, oraz publikacji towarzyszących wystawom" Warto wspominać jednego z najwybitniejszych polskich muzealników i krytyków sztuki, szczególnie w dobie przekazu elektronicznego, kiedy niezwykle cenne wydaje się obcowanie z "żywym" dziełem sztuki.

PP

Zobacz więcej na temat: HISTORIA SZTUKA