Autor:
Mandanipour Shahriar
Autor przekładu:
Maciej Świerkocki
Realizacja:
Barbara Okoń-Makowska
Inni współtwórcy:
Elżbieta Łukomska
Obsada:
Mariusz Benoit
Irańska historia miłosna. Ocenzurowano. to powieść prowadzona w sposób bardzo oryginalny. Autor przedstawia zmagania pisarza, który postanawia stworzyć prawdziwe romansidło w Iranie, którego akcja toczy się w Iranie i z irańskimi bohaterami. W tym celu prowadzi nieustanną autocenzurę, próbując przewidzieć, co może nie spodobać się srogiemu panu Pietrowiczowi dopuszczającemu (lub też nie) książki do druku. Próbuje go przechytrzyć, domyślić się zawczasu wszystkich dwuznaczności, jakie mogą mu przyjść do głowy. A tych wbrew pozorom może być nieskończenie wiele. Sytuację literatury w Iranie porównuje autor do obostrzeń nakładanych w tym państwie na kinematografię.
Wątpliwości irańskich cenzorów budzą zatem dzień w dzień kolejne tytuły, mogące nasuwać sprośne skojarzenia np. takie, które zawierają słowo taniec. Ale i sceny (tak filmowe jak i literackie), w których twórca w zamkniętym pomieszczeniu pozostawia sam na sam kobietę i mężczyznę. (Z tak trudnej sytuacji można ewentualnie wybrnąć, czyniąc z nich rodzeństwo.)
Ale narrator Irańskiej historii miłosnej nie ma lekkiego życia także ze względu na swych buńczucznych bohaterów. Zakochana para, Sara i Dara, momentami dochodzą do głosu i biorą sprawy w swoje ręce, zaskakując samego ich twórcę. Panowania nad sytuacją nie ułatwiają błąkający się po ulicach poeci sprzed kilkuset lat (ach, tym wolno było pisać o winie!), podrzucane tu i ówdzie zwłoki karła oraz dziwne zjawy…
Kłębią się w tej powieści postaci niecodzienne, zmienne, niejednoznaczne. Choć Sara przystaje na różne wybiegi, mogące ułatwić jej rozmowę z Darem, wydaje się być przychylna także starającemu się o jej rękę Sindbadowi… Ponadto dziewczynie niełatwo umawiać się na randki z Darem, skoro nakrycie ich razem mogłoby całkowicie pogrążyć jej dobrą reputację.
Choć cenzura w Iranie, podobnie jak wszędzie na świecie, krępuje twórczość, mobilizuje także artystów do poszukiwania nowych form, rozwijania bogatej symboliki. To między innymi dzięki tym walorom filmy irańskie dumnie wkroczyły na salony europejskich festiwali, zdobywając liczne nagrody. Przyznać trzeba, że gdyby nie cenzura, powieść taka jak Irańska historia miłosna nie miałaby prawa powstać.
Książka pełna jest irańskiej rzeczywistości i irańskiej fantazji. Z jednej strony przedstawia trudy życia codziennego niezliczonej rzeszy irańskich młodzieńców, tęskniących platonicznie do ciał swych ukochanych, z drugiej zaś do akcji wpuszcza zjawiających się znienacka handlarzy talizmanów czy bajarzy sprzed wieków. Ciekawe, wieloznaczne. Na poły jakby reportaż z bardzo egzotycznego dla polskiego czytelnika, życia szarego irańskiego obywatela, na poły jak orientalna baśń. A może to rzeczywistość bywa tak bardzo nierzeczywista?
