"Bal w operze". Słuchowisko Juliana Tuwima w reżyserii Waldemara Modestowicza

"Bal w Operze” powstał w 1936 roku. "Jest gwałtowną satyrą polityczną napisaną przez człowieka zrozpaczonego. Ale też czymś więcej. Bo odraza autora zwraca się nie tylko do danego ustroju, lecz do społeczeństwa ludzkiego w ogóle” - pisał w przedmowie do "Balu w Operze”,  przygotowanego przez Wydawnictwo Literackie, Czesław Miłosz . Tekst napisany został z taką dezynwolturą i nagromadzeniem wulgaryzmów, że poemat w całości opublikowano dopiero pół wieku później.

Julian Tuwim

Foto: Wikipedia/domena publiczna

Składa się on ze wstępu, który stanowi cytat z Apokalipsy św. Jana oraz jedenastu rozdziałów, połączonych w dość luźny związek przyczynowo skutkowy. Świat przedstawiony rozłożony jest na trzy plany: tytułowy bal, wioskę oraz miasto. Obok scen realistycznych, widocznych zwłaszcza we fragmentach z życia codziennego XX-wiecznej Polski, utwór tworzą również sceny fantastyczne i mityczne. Cytat z Apokalipsy św. Jana również zamyka poemat Juliana Tuwima. 

O czym opowiada poemat Tuwima? Archikrator, władca wszechpotężny, wydaje bal. Gośćmi są członkowie rządu, arystokraci, dyplomaci, potentaci finansowi, oficerowie. W tym bezkompromisowym pamflecie widzimy, że ich życie kręci się wyłącznie wokół seksu i władzy. "Bawią się, niebaczni na rzeczywistość, w której przygotowuje się ich klęska. Tuwim kilkoma kreskami umie narysować Polskę na wpół miejską, na wpół wiejską, czy też jej niedomiejskość i niedowiejskość, tak że jej niemal esencją staje się niewykończona kamieniczka granicząca z polami” - pisze Miłosz.

Podczas gdy jedni widzą w katastrofizmie Tuwima zapowiedź kataklizmu jedynie pewnej formacji polityczno-społecznej, Czesław Miłosz dopatruje się w nim widocznej wizji zagłady całej ludzkości, a wręcz „modlitwy o nieistnienie świata, który jest zbyt występny, żeby miał prawo trwać”. 

Słuchowisko w doborowej obsadzie. Waldemar Modestowicz zaprosił do współpracy następujących aktorów: Danutę Stenkę, Ewę Konstancję Bułhak, Katarzynę Dąbrowską, Justynę Kowalską, Adama Ferencego, Mariusza Bonaszewskiego, Piotra Grabowskiego oraz Jakuba Kordasa. Muzykę skomponował Piotr Moss.

 

Julian Tuwim "Bal w operze"

Reżyseria: Waldemar Modestowicz

Adaptacja radiowa: Waldemar Modestowicz

Realizacja akustyczna: Maciej Kubera

Muzyka: Piotr Moss

Obsada: 

Danuta Stenka, Ewa Konstancja Bułhak, Katarzyna Dąbrowska, Justyna Kowalska, Adam Ferency, Mariusz Bonaszewski, Piotr Grabowski, Jakub Kordas

Słuchowisko "Bal w operze" emitowane było 2 stycznia 2021 po godz. 21.00 na antenie Programu 1.

POSŁUCHAJ INNYCH SŁUCHOWISK TEATRU POLSKIEGO RADIA

***

Teatr Polskiego Radia/jw/mt