Polskie Radio Dzieciom

"Opowieści ludów świata". Dawne obrzędy wigilijne Polski i Europy

Ostatnia aktualizacja: 26.12.2022 09:15
24 grudnia to wyjątkowy wieczór, jedyny taki w roku, nie tylko ze względu na prezenty, które będzie można znaleźć pod choinką. Wigilia to czas oczekiwania na Boże Narodzenie. Wszyscy chrześcijanie na Ziemi tej nocy będą wspominać, jak ponad dwa tysiące lat temu na świat przyszedł, jako maleńkie nowonarodzone dzieciątko, Jezus Chrystus – Zbawiciel ludzi, Zwycięzca wszelkiego zła. Czas ten jest jednak również wyjątkowy, ponieważ to okres przesilenia zimowego, od kiedy to dzień nareszcie staje się dłuższy, czyli dłużej świeci słońce. To taki symboliczny moment w roku, kiedy zwycięża światłość.
Zgodnie z tradycją w Polsce wieczerza wigilijna rozpoczyna się wraz z pierwszą gwiazdką na niebie
Zgodnie z tradycją w Polsce wieczerza wigilijna rozpoczyna się wraz z "pierwszą gwiazdką na niebie"Foto: BeSt Photography [Thank you for 1million views] via Foter.com / CC BY-NC-SA

Kiedy mieszkańcy Ziemi nie znali Jezusa, czcili różnych swoich bogów i właśnie w tym czasie, szczególnie w północnej części świata, gdzie zima jest sroższa obchodzili różne święta na cześć Słońca. Kiedy w całej Europie zaś zapanowała wiara w Jezusa Chrystusa, w miejscu pradawnych pogańskich obrzędów pojawiło się świętowanie narodzin Dzieciątka Jezus, ale przed wiekami różniło się ono zdecydowanie od obyczajów, które znamy teraz. Inaczej obchodzono je na dworach królewskich, inaczej wśród mieszczan, a inaczej na wsiach. Z biegiem czasu pojawiły się też różne nowe tradycje. Jedne z nich przetrwały do dziś, inne są już jedynie zapisane w dawnych księgach.  

Posłuchaj
59:08 2022_12_24 09_00_09_RadioDzieciom_Opowiesci_ludow_swiata.mp3 Opowieści ludów świata - Europejskie tradycje wigilijne z dawnych lat

Znane nam dziś tradycje wigilijne wciąż noszą ślady dawnych czasów, w których mocno splatały się praktyki pogańskie z wierzeniami chrześcijańskimi, dlatego też czas Wigilii od zawsze był wyjątkowo tajemniczy. Długo się do niego przygotowywano i pilnowano, by nic nie zostało zaniedbane, wszak ten dzień także decydował o całym następnym roku. We wczesnym średniowieczu, kiedy chrześcijaństwo stało się religią łączącą niemal wszystkie kraje Europy, biskupi stojący na czele kościoła zatwierdzili dzień 25 grudnia jako Święto Bożego Narodzenia. Miało być ono przeciwwagą dla obchodzonych w porze zimowego przesilenia pogańskich uroczystości solarnych, czyli ku czci Słońca. Na Bliskim Wschodzie i w starożytnym Rzymie czczono perskiego boga Słońca Mitrę.

Największe święto narodzin Mitry przypadało właśnie 25 grudnia jako Dies Natalis Solis Invicti, czyli Narodziny Niepokonanego Słońca. Już od piątego wieku chrześcijanie żyjący na terenie Imperium Rzymskiego świętowali tego dnia narodzenie swojego boga, którego nazywali również Słońcem Sprawiedliwości. 

Okres ten był czasem ważnych obrzędów w wielu innych wierzeniach pogańskich ludów Europy, dlatego do dziś według tradycji ludowej mogą wydarzać się cuda. Ziemia otwiera się i ukazuje schowane w niej skarby, zwierzęta budzą się z zimowego snu i przemawiają ludzkim głosem, woda w studniach nabiera życiodajnych mocy, dusze przychodzące w odwiedziny do żywych z krainy umarłych przybierają postać różnych stworzeń – zwierząt, ptaków, a także ludzi, dlatego w tym dniu nie należało nikomu odmawiać gościny, a żebrakom jałmużny. Trzeba też było dmuchać na stoły i ławy zanim się na nich usiadło. Dla dusz zmarłych przygotowywano na stole dodatkowe okrycie i kładziono ułamek opłatka. Zwyczaj ten znany jest do dziś, zmienił tylko nieco znaczenie, bo dodatkowy talerz czeka na zbłąkanego wędrowca, którego mamy ugościć, jeśli zapuka do naszych drzwi. 

W Opowieściach Ludów Świata wędrówka po dawnych obrzędach wigilijnych Polski i Europy. Zapraszamy do wysłuchania załączonej audycji.  

Audycja: Opowieści ludów świata
Prowadzi: Anna Wójcikiewicz
Data emisji: 24.12.2022
Godzina emisji: 09:00.

Czytaj dalej:

Polskie Radio Dzieciom to całodobowe radio dla dzieci i rodziców. Każdego tygodnia stacja emituje ponad 130 premierowych audycji w tym m.in. audycje edukacyjne, podróżnicze, kulturalne i rozrywkowe oraz bajki, słuchowiska i podcasty. W audycjach usłyszeć można znane i lubiane piosenki dla dzieci. Dziennikarze Polskiego Radia Dzieciom za pośrednictwem mediów społecznościowych angażują słuchaczy do aktywnego udziału w audycjach oraz zachęcają do wspólnej zabawy w licznych konkursach i zagadkach udostępnianych w formie kolorowych grafik. 

REKLAMA

Wszystkie audycje Polskiego Radia Dzieciom są źródłem wszechstronnej wiedzy, rozwijają w dzieciach wrażliwość na dźwięki i są bezpieczne – chronią najmłodszych przed niechcianymi bodźcami i informacjami, ponieważ stacja nie emituje żadnych reklam! 

Więcej aktywności stacji można znaleźć na profilu Polskiego Radia Dzieciom w mediach społecznościowych i na bezpłatnej platformie podcasty.polskieradio.pl.

Polskie Radio Dzieciom - nadajemy na dziecięcej fali!


Zobacz także