Czy wiecie, jak mieszkają kury na wsi? Życie takiej kury niehodowanej w klatce, z „wolnego wybiegu” wydaje się całkiem sielankowe. Kurki chodzą po trawie i piasku, grzebiąc w nich i szukając przysmaków – ziarenek i robaków. A wieczorem chowają się do swojego domku, zwanego kurnikiem. Kurnik może wyglądać podobnie do psiej budy. W środku jest miękko i cieplutko, ponieważ jest wyściełany sianem. Cyla i Brecht zabrali nas do wiejskiego kurnika i na domowe pączki…
Przeczytaj:
Oskar Kolberg. Kronikarz polskiego folkloru
No dobrze, przyznajemy, ich historia nie zaczęła się tak sielankowo. Oto woźnica, który wiózł dzieci do babci w Wielkopolsce został… przykuty kajdankami do kurnika! Co właściwie się stało? Nie chciał powiedzieć, więc cyla poszła na wieś, dociekać prawdy. Podczas gdy dzielna dziewczynka pukała od domu do domu, mały Brecht dotrzymywał towarzystwa woźnicy. W końcu Cyla dotarła do ostatniej chaty w wiosce. Była kryta strzechą – czyli słomianym dachem – i rosły przed nią barwne malwy. Dziewczynce otworzyła staruszka, która opowiedziała jej o mrocznej przeszłości woźnicy. Co z tego wyszło? Posłuchajcie!
W audycji Hanna Szczęśniak i Piotr Dorosz przybliżyli nam postać Oskara Kolberga. Kto to taki? Pan Oskar Kolberg był bardzo znanym zbieraczem folkloru, żyjącym jeszcze w XIX wieku! To właśnie jemu zawdzięczamy tak wielką wiedzę o kulturze ludowej. Kolberg jeździł po niemal całej Polsce, zapisując pieśni, melodie i ludowe opowieści. Pisał także o wiejskich tradycjach, obrzędach zwyczajach dorocznych. Jak wyglądało wesele na Lubelszczyźnie? Co śpiewało się na zabawach w Małopolsce? Jak ubierano się na Kujawach? O tym wszystkim możemy dowiedzieć się z grubych ksiąg, które spisał Oskar Kolberg! A jest tych książek prawie 70!
Jak rany koguta! Jak pragnę podskoczyć! Nie bądź taki ważny, bo jak jeden się tak stawiał, to do dziś z drzewa zejść nie może! Co to oznacza? To zwroty z warszawskiej gwary, których uczył nas Heniek Małolepszy. Takie przechwałki i przysięgi (było) słychać na ulicach Warszawy. Nasz warszawski bard zaśpiewał nam też piosenkę o Wacusiu, mistrzu przechwałek znanego z warszawskich ulic (którego opisał wspaniały polski poeta Julian Tuwim). Posłuchajcie!
Ze stolicy zawitaliśmy także na Śląsku. Tam gają nasi przyjaciele z zespołu Rube Świnie. Skąd taka nazwa? Czy w grupie występują różowe świnki? Niezupełnie. Nazwa odnosi się do śląskiej godki! Skoro poznaliśmy już kilka warszawskich zwrotów, poznajmy i śląskie słowo na… akordeon. Właściwie są dwa. Jedno z nich to cyja. A drugie… tak, to właśnie świnia! A że w zespole Rube Świnie gra się na między innymi na akordeonie, członkowie taką właśnie nazwę wymyślili.
Lubelska Orkiestra Rodzinna
Przemek Łozowski przestawił nam muzykantów z Lubelskiej Orkiestry Rodzinnej. Na początku usłyszeliśmy młodą śpiewaczkę Rozalkę Kostrzewską (4 lata) i przygrywającego jej na skrzypcach Przemka Łozowskiego. Poznaliśmy także: sześcioletnią skrzypaczkę Zosię, Gabrysię, która ma lat 11 i także gra na skrzypcach (do Orkiestry zaciągnęła swoją mamę – Kasię – która basuje w zespole). Dziadek-wujek Stefan przygrywa w Orkiestrze na skrzypcach, a teraz dodatkowo buduje sobie basy, by móc na nich grać z bliskimi. Przedstawił nam się Sergiusz, który ma lat 9 i pół i mówi, że umie grać „tylko na nerwach”. Ale to nieprawda, bo Sergiusz pięknie śpiewa. Mateusz, siedmiolatek śpiewa i uczy się grać na akordeonie. Kolejna artystka to Lila – dziewięcioletnia skrzypaczka i śpiewaczka (w zespole udziela się też jej siostra Pola – wiolonczelistka). Rita także gra na skrzypcach i śpiewa. W Lubelskiej Orkiestrze Rodzinnej usłyszymy także Karolinkę, która ma 6 lat śpiewa i marzy o grze na skrzypcach. Trochę starszą członkinią zespołu jest Emilia – osiemnastoletnia siostra Sergiusza, która śpiewa i gra od niedawna na skrzypcach. Sebastian – brat Rity i Mateusza – woli gać, niż śpiewać. A spełnia się na akordeonie i bębnie.
To jeszcze nie wszyscy! Justyna gra na wiolonczeli, w Orkiestrze tworzy wraz z mężem Aleksandrem i chłopcami: Jasiem (skrzypce) i Maksiem (bębenek obręczowy), tata Zosi, Rozalki i mąż Beaty – Jan – „wali w bębenek obręczowy”. Jest Beata – w której domu spotyka się wielka rodzinna orkiestra, grając, śpiewając i przekazując sobie piękną energię ludowych melodii i lubelskie tradycje.
A nasza koleżanka – reporterka Ola Tykarska zabierała nas za kulisy nagrań kolejnej płyty z serii „Źródełko” dla najmłodszych miłośników muzyki tradycyjnej! Tym razem to nasi dobrzy znajomi Kaja i Janusz Prusinowscy zabierają nas w świat tradycyjnych pieśni, melodii i zabaw. Wraz z muzykującymi przyjaciółmi Kaja i Janusz tworzą dla nas serię a”, w której przybliżają cztery pory roku w kontekście kultury tradycyjnej.
- Jesteśmy tak szczęśliwi, że udaje nam się tu zebrać i takie maluchy, i dzieci, które za niedługo będą już dorosłe... – mówiła z uśmiechem Kaja Prusinowska, opowiadając o procesie nagrywania płyty. – Jesteśmy tu wszyscy, dzieci razem się bawią, uczą się od siebie, dzielą się przysmakami. Mamy taką wspaniałą szkołę życia i muzyki!
W audycji „Źródełko” do tańca zagrały nam Kapela Niwińskich z Mazowsza, Warszawska Orkiestra Sentymentalna (oczywiście ze stolycy) i śląski zespół Rube Świnie.
UWAGA! Od maja czekamy na Was nie tylko w każdą niedzielę o godz. 11.00 na antenie Polskiego Radia Dzieciom, ale także w podcastach Polskiego Radia!
***
Tytuł audycji: Źródełko
Prowadzili: Hanna Szczęśniak i Piotr Dorosz
Goście: Przemysław Łozowski i członkowie Lubelskiej Orkiestry Rodzinnej, Heniek Małolepszy
Data emisji: 21.05.2023
Godzina emisji: 11.00
Audycja "Źródełko" powstaje we współpracy z Narodowym Instytutem Kultury i Dziedzictwa Wsi.
