Nad Atlantykiem rekordowo mało ozonu

Europejska Agencja Kosmiczna poinformowała o rekordowo niskiej zawartości ozonu nad rejonem euroatlantyckim w marcu. Pomiarów dokonał satelita Envisat.

Warstwa ozonowa zmniejszyła się dzięki niezwykle silnym wiatrom, które oddzielały masy powietrza nad biegunem północnym, utrudniając jego mieszanie się z powietrzem na niższych szerokościach geograficznych. Doprowadziło to do niskich temperatur i warunków podobnych do tych, które występują co roku na półkuli południowej nad Antarktydą.

Gdy w marcu światło słoneczne zaczęło coraz bardziej rozświetlać obszar arktyczny, spowodowało uwolnienie atomów chloru i bromu w dolnej części stratosfery (około 20 km nad powierzchnią Ziemi). Gazy te niszczą ozon, powodując jego rozpad na indywidualne atomy tlenu (ozon to cząsteczka złożona z trzech atomów tlenu).

Warstwa ozonowa znajduje się na wysokości około 25 km. Działa jak filtr ochronny, blokując znaczną część szkodliwego promieniowania ultrafioletowego, które m.in. zwiększa ryzyko wystąpienia raka skóry.

To może być przypadek

Temperatury w stratosferze nad Arktyką zmieniają się w trakcie poszczególnych zim. W ubiegłym roku temperatury i poziom zawartości ozonu były bardzo wysokie. W marcu b.r. nastąpiły niskie temperatury i niewielka ilość ozonu. Poprzednie rekordowo niskie temperatury nad biegunem północnym odnotowano w 1997 roku. Naukowcy analizują, dlaczego arktyczne zimy 1997 i 2011 były tak chłodne i zastanawiają się czy to są losowe zdarzenia, czy też mają one związek z globalnymi zmianami klimatycznymi.

- W przypadku zmieniającego się klimatu oczekuje się, że średnie temperatury stratosfery będą maleć, co oznacza w konsekwencji dalsze zmniejszanie zawartości ozonu - mówi Mark Weber z University of Bremen, wskazując jednocześnie na drugą możliwość - Jednak z drugiej strony, wiele badań pokazuje, że cyrkulacja powietrza w stratosferze nad półkulą północną może być w przyszłości zwiększona, a to oznacza, że więcej ozonu będzie przenoszone z rejonów tropikalnych w arktyczne, przeciwdziałając zmniejszaniu się warstwy ozonowej.

Satelita Envisat został wystrzelony w 2002 roku przez Europejską Agencję Kosmiczną ESA. Służy do monitorowania lądów, oceanów, pokrywy lodowej oraz atmosfery.

(ew/pap)