Czytaj także

Jemioła – pasożyt czy lek?

Ostatnia aktualizacja: 01.01.2009 10:21

W czasie Bożego Narodzenia oprócz choinki nasze domy często zdobi jemioła.

W okresie świąt Bożego Narodzenia oprócz choinki nasze domy często zdobi jemioła. Zawieszona u sufitu ma przynosić miłość i szczęście. Skąd wziął się ten zwyczaj? Tysiące lat temu druidzi uważali jemiołę za roślinę magiczną i wykorzystywali ja do leczenia wielu schorzeń. Szczególną moc miała mieć jemioła ścięta w noc przesilenia zimowego, czyli właśnie tuż przed obchodzonymi przez chrześcijan świętami Bożego Narodzenia.

W Polsce występuje jeden gatunek jemioły – jemioła biała lub pospolita. Jest ona półpasożytem, to znaczy, że z drzewa, na którym rośnie pobiera tylko wodę z solami mineralnymi. Resztę związków potrzebnych do życia wytwarza sama, gdyż jej liście zawierają chlorofil i prowadzi ona aktywną fotosyntezę. Roślina ta uważana jest przez niektórych za szkodliwą dla drzew, na których rośnie. Może powodować ich usychanie, szczególnie, jeśli występuje w większej ilości na pojedynczym drzewie. Inni twierdzą, że jemioła nie wyrządza drzewom krzywdy a niekiedy może być dla nich pomocna. Ciekawej obserwacji dokonali amerykańscy biolodzy. Zauważyli oni, że owoce pewnego gatunku jemioły rosnącego na cisach w Arizonie przyciągają ptaki, które zjadając owoce jemioły, a przy okazji cisu przyczyniają się do ich rozsiewania. W rejonach, gdzie rosła jemioła występowało też więcej młodych cisów.

Liście i młode gałązki jemioły używane są od dawna przez zielarzy. Ziele to zawiera wiele substancji, które są aktywne biologicznie. Co ciekawe, właśnie jemioła zbierana zimą zawiera najwięcej substancji mogących uchodzić za lecznicze. Obecnie dostępnych jest wiele preparatów zawierających wyciągi z jemioły. Uważa się, że pomagają one w problemach z oddychaniem i z układem krążenia, na przykład obniżają ciśnienie. Używa się ich także jako preparatów moczopędnych i w leczeniu miażdżycy. W większych ilościach preparaty z jemioły mogą być toksyczne, należy więc stosować je z umiarem.

Wyciągi z jemioły używane są także w leczeniu raka. Uważa się, że mogą one zwiększać szanse przeżycia i podnoszą jakość życia pacjentów. Na temat działania substancji zawartych w jemiole na komórki ludzkie powstało już ponad 700 prac naukowych. Wiele z nich wskazuje, że substancje te wykazują efekt przeciwnowotworowy oraz mobilizują komórki układu immunologicznego pacjentów. Brak jednak niezbitych dowodów w tej materii.

Monika Klejman

Zobacz więcej na temat: owoce POLSKA miażdżyca

Czytaj także

Pyłki jak naboje

Ostatnia aktualizacja: 04.01.2011 12:00

Z pozoru mało ruchliwe rośliny potrafią być szybsze niż karabin maszynowy, kiedy dochodzi do rozmnażania. Wyrzucają istne fajerwerki pyłków lub nasion - informuje "New Scientist".

Joan Edwards trafiła do księgi rekordów Guinnessa jako odkrywczyni najszybciej na świecie otwierającego się kwiatu. Odkrycia dokonała z pomocą fizyka Dwighta Whitakera oraz pożyczonej kamery, zapisującej do 500 000 klatek na sekundę.

Nagranie ujawniło, że kwiaty derenia kanadyjskiego (Cornus canadensis) otwierają się w czasie krótszym niż pół milisekundy. Pyłek wylatuje w powietrze trzy razy szybciej niż kula karabinu. Nic dziwnego, że mający 2,5 milimetra kwiat miota pyłek pionowo na odległość 2,5 centymetra.

Płatki derenia odchylają się w ciągu 0,2 milisekundy, a pręciki wysuwają się, osiągając prędkość 22 kilometrów na godzinę w ciągu 0,5 milisekundy. Oznacza to przyspieszenie 2400 razy większe od ziemskiego, a 800 razy - od przyspieszenia osiąganego przez startujący prom kosmiczny. Wszystko to jest możliwe dzięki wyposażeniu każdego z pręcików mechanizm przypominający dawną machinę oblężniczą - katapultę. Pręciki rosną szybciej od płatków, co prowadzi do naprężeń, które nagle się rozładowują, gdy na płatku usiądzie odpowiednio ciężki owad. Jak dowiodły fachowe obliczenia Whitakera, mechanizm jest idealnie zoptymalizowany - kombinacja sztywności i wymiarów elementów kwiatu idealnie odpowiada potrzebom.

To nie jedyny „wystrzałowy” kwiat. Mech torfowiec ma kapsułki z zarodnikami, które stopniowo wysychają, zmieniając kształt z kulistego na cylindryczny. Spręża to powietrze wewnątrz kapsułki, co prowadzi do rozrzucającej zarodniki eksplozji. Działa wówczas przyspieszenie rzędu 36 000 g, a zarodki rozpędzają się do 82 km/h. Rozpędu starcza im na pokonanie przeciętnie 11 centymetrów. W dodatku powstaje przypominający kółko z dymu papierosowego wir powietrzny w kształcie pierścienia, który ułatwia rozprzestrzenianie zarodników w stojącym powietrzu macierzystego bagna.

(ew/pap)

Czytaj także

Polscy rolnicy dostaną więcej z UE?

Ostatnia aktualizacja: 13.05.2011 16:13

Unijny urzędnik Jerzy Plewa twierdzi, że po 2013 roku rolnicy dostaną większe dopłąty. Wątpią jednak w to Polscy rządzący.

Posłuchaj

00'12 Jerzy Plewa ocenia, że polscy rolnicy mogą liczyć na pozytywne zmiany

00'22 Stanisław Kalemba (PSL) zapewnia, że KE w komunikacie nie daje szansy na równe dopłaty

więcej

Jerzy Plewa zastępca dyrektora generalnego w Dyrekcji do spraw Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Komisji Europejskiej przypomina, że unijny komisarz ds. rolnictwa Dacian Ciolos zapowiedział odejście od niekorzystnego modelu naliczania dotacji dla rolników.

Polscy rządzący nie wierzą w możliwość poprawy

Jednak w korzystne dla nowych krajów unijnych wyrównanie dopłat wątpi też poseł PiS Krzysztof Jurgiel, zastępca przewodniczącego sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Uważa on, że Polsce powinna być realizowana Narodowa Polityka Rolna, wyznaczana przez konstytucyjną zasadę zrównoważonego rozwoju.

Przeprowadzenie zmian dotyczących dopłat bezpośrednich, które mogłyby usatysfakcjonować rolników z nowych krajów unijnych będzie bardzo trudne mówi poseł PSL Stanisław Kalemba z sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Takie wnioski płyną jego zdaniem między innymi z treści komunikatu ogłoszonego przez Brukselę po przeglądzie Wspólnej Polityki Rolnej jesienią ubiegłego roku.

Nadzieja w reformie

Jak wyjaśnia Jerzy Plewa - zastępca dyrektora generalnego Dyrekcji do spraw Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Komisji Europejskiej, odbyły się już konsultacje społeczne dotyczące reformy Wspólnej Polityki Rolnej, została też przedstawiona propozycja Komisji.

Teraz ta propozycja jest oceniana. Dyskutuje się nad nią w Radzie Europejskiej. Ostatecznie o kształcie Wspólnej Polityki Rolnej zadecydują ministrowie rolnictwa krajów członkowskich i Parlament Europejski. W końcu czerwca będzie ogłoszona propozycja dotycząca unijnego budżetu, dotycząca okresu po roku 2013, co pozwoli ocenić, jakie będą ramy finansowe wsparcia udzielanego rolnictwu.

Historia krzywdzi rolników

Obecnie na sposobie rozdzielania dopłat ciążą zaszłości historyczne w postaci przyjęcia tak zwanego plonu referencyjnego, czyli wydajności z hektara, jako podstawy do ustalenia wysokości tego rodzaju wsparcia. W odniesieniu do nowych krajów unijnych plon referencyjny został przyjęty na bardzo niskim poziomie, czego następstwem są mniejsze dopłaty niż w krajach "starej" piętnastki.

IAR/tk

Zobacz więcej na temat: rolnictwo POLSKA Komisja Europejska Bruksela IAR Stanisław Kalemba