Badaczom udało się zsekwencjonować genom wymarłego gatunku, a tym samym są blisko urzeczywistnienia marzenia twórców Parku Jurajskiego. Jednak w tym przypadku chodzi nie o dinozaury, a o odtworzenie mamuta.
Zespół naukowców wskrzesi gatunek dzięki technikom klonowania. Jako baza posłuży tkanka pobrana od jednego z zamarznietych mamutów odnalezionych na terenie Rosji. Technika sekwencjonowania DNA z zamarzniętych tkanek została już opanowana na tyle dobrze, że - pod tym względem - wszystko jest gotowe.
- Poczynilismy już pewne przygotowania, aby uczynić to możliwym – mówi prof. Akira Iritani, który poprowadzi proces klonowania. Plan jest następujący: jądro z komórki mamuta zostanie wszczpione do komórki jajowej słonia, z której wczesniej usuniete zostanie oryginalne jądro. W ten sposób powstanie embrion, który następnie zostanie wszczepiony do macicy słonicy. Potem będzie trzeba trzymac kciuki. Zgodnie z planem, słonica ma powić mamuciątko.
Mamuciątko za sześć lat
Badania nad mozliwością takiego rozwiązania trwają w Japonii od 1997 roku. Trzykrotnie na Syberii wydobyto z wiecznej zmarzliny egzemplarze mamutów, których tkanki były w wystarczająco dobrym stanie, aby podjąc próbę sekwencji genomu mamuta. Dotychczasowe próby pozyskania DNA spełzały jednak na niczym, gdyż lód oprócz posiadanych przez siebie własciwosci konserwujących, potrafi niszczyć: jego kryształy niszczą komórki. Japońscy naukowcy aż do 2008 roku nie potrafili sobie poradzic z tym problemem. Badania nad genomem dawnych "owłosionych słoni" hamowały również bakterie, wirusy i inne drobnoustroje, których DNA przez wieki przemieszało się z DNA ich pierwotnego nosiciela – mamuta.
W 2008 roku dr Teruhiko Wakayama Riken Center for Developmental Biology w Kobe sklonowal komórki myszy, która przez 16 lat znajdowała się w stanie zamrożenia. To dało nadzieję specjalistom od mamutów.
Pod koniec 2008 roku ogłoszono, że zrekonstruowano już 80 proc. genomu mamuta. DNA odtworzono nie na podstawie kości, lecz na podstawie włosów mamuta, które znaleziono w syberyjskiej wiecznej zmarzlinie.
Wiosną 2010 roku do zespołu rekonstruującego mamuta dołączył prof. Minoru Miyashita Uniwersytetu w Kinki. To on zdobył komórki jajowe słoni, które mogą wkrótce stać się embionami mamutów. Oprócz tego w szeregach badaczy mających sklonowac mamuta pojawili się Rosjanie i Amerykanie – i w ten sposób projekt stał się międzynarodowy.
Jeżeli wszystko pójdzie zgodnie z planem, mamuciątko powinno pojawić się za sześć lat. – Jeżeli damy radę to zrobic, będziemy musieli przedystkutować takie kwestie jak to, czy mamuta będzie mozna pokazac publicznie i jak go hodować – komentuje Iritani. – Po narodzinach będziemy musieli zbadać jego geny pod kątem odpowiedniej ekologii tego gatunku.
Czy to na pewno mamut?
Nawet jeśli eksperyment sie powiedzie, nigdy nie będziemy mieli pewności, czy efekt ich pracy to kopia stworzenia, jakie żyło na Syberii tysiące lat temu. Badacze będą w stanie porównać genomy słoni i mamutów, a potem stworzyć coś, co będzie hybrydą tych dwóch gatunków. Owłosione słonie – bo taki zapewne będzie wynik – stałyby się z pewnością atrakcją ogrodów zoologicznych.
Słonie i mamuty genetycznie rozeszły się 6 milionów lat temu, dokładnie w tym samym momencie, kiedy odrębnymi drogami poszły linie człowieka i szympansa. Mimo to pomiędzy słoniami i mamutami jest dwa razy mniej różnic genetycznych niż między ludźmi i szympansami; w tym cała nadzieja naukowców. – Naczelne ewoluowały dwa razy szybciej niż słonie – wyjaśnia Stephan Shuster z Penn State University. Pozostaje jednak jeszcze jedna zagadka: znamy już genomy około 50 gatunków zwierząt. Są w nich rejony, gdzie ich kod genetyczny jest dokładnie taki sam. Mamuty właśnie w tych miejscach się różnią. Naukowcy nie wiedzą jeszcze, dlaczego.
Badania nad mamutami dają jednak nadzieję innym gatunkom. Ostatnią hipotezą naukowców jest to, że mamuty wyginęły, bo istniała wśród nich zbyt mała różnorodność genetyczna. Dzisiaj z podobnym problemem zmagają się diabły tasmańskie. Może zatem naukowcom uda się sprawić, że małe stworzenia z Australii nie powielą losu prehistorycznych słoni.
(ew/polskieradio.pl/PhysOrg.com)
