Eman Ghoneim z Uniwersytetu w Bostonie odkryła w północno-zachodnim Sudanie pozostałości wielkiego jeziora, jakie istniało tam ponad 10 tysięcy lat temu. Próbowała ona zbadać dawną hydrologię tego obszaru Afryki za pomocą obrazu uzyskiwanego z satelitów, kiedy spostrzegła na zdjęciach radarowych ciemniejszą, długą na 250 km plamę. Radar przenika powierzchnię ziemi i pokazuje materiał, który znajduje się pod nią. Ciemna plama, kontrastująca z niemal białym obszarem sąsiadującego podłoża skalnego, oznacza zwykle mieszaninę żwiru i piasku, co mogłoby znaczyć, że w tym miejscu przebiegała kiedyś dawna linia brzegowa. Dla badaczki było to kompletne zaskoczenie.
Dalsze badania potwierdziły pierwszą hipotezę – Ghoneim odkryła szereg linii, które kiedyś były zapewne rzekami, doprowadzającymi do jeziora wodę. W sumie rzek było dziewięć, a trzy okazały się być całkiem spore. Oprócz tego, badaczka odkryła pozostałości stopniowego zanikania jeziora: kilka równoległych linii brzegowych, coraz bardziej zbliżających się ku środkowi dawnego zbiornika.
Jezioro miało pokrywać obszar 30 750 km2 i zawierało 2 530 km3 wody. Obecnie planuje się dokładne badania wieku zbiornika. Teraz wiadomo, że na pewno pochodzi on sprzed holocenu, czyli ma ponad 10 tysięcy lat.
Odkrycie wielkiego jeziora w Darfurze pomoże rozwiązać zagadkę tego, jak największy na świecie podziemny zbiornik wody znalazł się pod najbardziej suchym obszarem naszej planety, którym jest Sahara. Jest to również dowód na to, że Sahara była niegdyś zielona.
Woda z jeziora z pewnością, jak mówią badacze, przeniknęła przez podłoże i zasiliła wody gruntowe. Teraz wody z dawnego jeziora znajdują się najprawdopodobniej właśnie w największym na świecie zbiorniku podziemnych wód, jaki w 1953 roku odkryto przypadkiem pod Saharą w trakcie poszukiwania zasobów ropy. Podziemne jezioro rozciąga się na wielkim obszarze na pograniczu egipsko-libijsko-czadyjsko-sudańskim i zawiera około 150,000 km3 wody, uwięzionej w porowatym piaskowcu.
Odkrycie Eman Ghoneim zostanie opublikowane w najbliższym numerze International Journal of Remote Sensing.
Eugeniusz Wiśniewski
Na podstawie: New Scientist
