Dwadzieścia lat po Dekalogu Krzysztofa Kieślowskiego powstanie jego współczesny odpowiednik. W dziesięciu krótkich filmach młodzi twórcy na swój sposób przekażą treść Dziesięciu Przykazań. Scenariusze napisane przez młodzież szkół ponadgimnazjalnych zrealizują młodzi filmowcy. Projekt honorowym patronatem objęli Maria Kieślowska, Krzysztof Piesiewicz i abp Józef Życiński.
Mam nadzieję, że organizatorom i wszystkim uczestnikom tego przedsięwzięcia uda się nawiązać do najlepszych tradycji polskiego kina – mówi Krzysztof Piesiewicz, współautor scenariusza Dekalogu i kilkunastu innych filmów Krzysztofa Kieślowskiego. Dodaje także: Z samego faktu, iż młodzi znów szukają dziś w "Dekalogu" klucza do rozszyfrowania otaczającego nas świata, wynika jasno, iż z młodym pokoleniem nie jest wcale tak źle, jak to się niekiedy stereotypowo przedstawia.
Inicjatorem projektu „Dekalog 89+” jest Instytut Promocji Edukacji w Gdyni, a jego pomysłodawcą i koordynatorem - Andrzej Mańkowski. 34-letni gdynianin, reżyser, scenarzysta i autor sztuk teatralnych na pomysł inicjatywy wpadł dokładnie przed rokiem. Jako szef studia filmowego rozglądał się za możliwością poszerzenia działalności filmowej. Przyszedł mi do głowy pomysł na podejście do tematu Dekalogu dzisiaj - wyznaje Mańkowski. Żyjemy w innym kraju niż wówczas, gdy powstawał „Dekalog” Krzysztofa Kieślowskiego. Mamy obecnie do czynienia z zupełnie innym spojrzeniem na człowieka. Miejsce, w którym żyje i jego relacje ujmowane są dziś w o wiele szerszej perspektywie - europejskiej, światowej. Mańkowski wspomina, że Dekalog Kieślowskiego zobaczył po raz pierwszy jako piętnastolatek. Dzisiaj, z perspektywy czasu zauważa, że jako młody chłopak zapatrywał się na problemy w nim poruszane inaczej, niż obecnie. Jego zdaniem piętnasto- czy szesnastolatek to człowiek skazany na pewnego rodzaju walkę ideologiczną.
Andrzej Mańkowski o idei konkursu „Dekalog 89+” (1,17 MB)
Na projekt składa się konkurs podzielony na dwa etapy. Pierwszy - literacki, w ramach którego powstaną scenariusze filmowe, trwa obecnie w szkołach i zaciszach domów młodych ludzi. Adresowany jest do licealistów, wśród których nauczyciele języka polskiego rozpropagowali na prośbę organizatorów idee konkursu.
Andrzej Mańkowski o pierwszym etapie konkursu „Dekalog 89+” (1,35 MB)
Pierwszy etap konkursu trwać będzie do końca tego roku. W styczniu 2008 roku ogłoszone zostaną wyniki. W każdej z dziesięciu kategorii konkursu przyznana zostanie nagroda Grand Prix. Trzy lub cztery opowiadania z każdej kategorii uhonorowane zostaną ponadto nagrodami rzeczowymi.
Drugi etap - na adaptację filmową zwycięskich opowiadań - zostanie szeroko rozpropagowany wśród młodych filmowców - studentów i niedawnych absolwentów polskich szkół filmowych. Wszystkie nagrodzone opowiadania zostaną upublicznione w internecie. - Adaptacja rządzi sie swoimi prawami - mówi Mańkowski. Od wyobraźni młodych filmowców zależeć będzie, które z nagrodzonych opowiadań wezmą sobie na warsztat. A może połączą dwa opowiadania? Dopuszczamy tutaj ogromną swobodę. Warunkiem uczestnictwa w tym etapie będzie praca w duetach: reżyser plus operator.
Andrzej Mańkowski o drugim etapie konkursu „Dekalog 89+” (1,02 MB)
W czerwcu 2008 roku rozpoczną się zdjęcia do filmów. Następnie filmy czeka postprodukcja. Pod koniec przyszłego roku pokazane zostaną w szkołach, z których wyszły opowiadania - pierwowzory scenariuszy. Organizatorzy odbędą podróż po Polsce, podczas której wyrażą swoje podziękowanie za udział w projekcie nauczycielom - polonistom i ich uczniom - licealistom. Następnie filmy będą prezentowane w kinach, emitowane w telewizji i rozpowszechniane na płytach DVD. Na zakończenie projektu planowana jest uroczysta gala podsumowującą.
W ramach projektu powstanie dziesięć około 15-minutowych fabuł. Dziś bardzo popularne są wideoklipy, filmy krótkometrażowe i internetowe, chętnie umieszczane przez ich twórców na portalach typu „YouTube”. Mam wrażenie, że wszystko dzieje się obecnie trochę szybciej niż niegdyś. Kondensacja wypowiedzi i zwięzła forma przekazu to znaki czasu, w którym żyjemy. Stąd nasza decyzja o realizacji właśnie krótkich metraży - mówi Mańkowski.
Andrzej Mańkowski o długości filmów „Dekalog 89+” (1,03 MB)
Jury etapu literackiego składać się będzie ze znanych osób reprezentujących świat pisarski. Zasiądzie w nim między innymi młody prozaik Zygmunt Miłoszewski. Jest on autorem m.in. powieści Domofon i baśni dla dzieci Góry Żmijowe. Pisarz radzi młodym autorom scenariuszy, aby unikali utartych kolein myślowych, w które łatwo popaść. Ich źródłem są często schematy zaczerpniete z polskiego kina - zły bogaty człowiek przeciwstawiony dobremu mieszkańcowi prowincji, któremu się nie udaje, mimo że bardzo sie stara... Drugą ważną rzeczą jest myślenie pod prąd, pewien rodzaj buntu wyrażonego przez scenariusz. Chodzi przede wszystkim o to, żeby nie popaść w przeświadczenie, że to co myślimy i przeżywamy jest takie wyjątkowe. Żeby nie zapisywać pierwszej strony tym, co mi przyjdzie do głowy, tylko pomyśleć, co by było, gdyby bohater zachował się inaczej, poszedł w inne miejsce, albo żeby to miejsce wyglądało inaczej – radzi Miłoszewski.
Zygmunt Miłoszewski radzi, jak napisać dobry scenariusz (1,9 MB)(mp3-5)
W jury filmowym zasiadać będą z kolei znakomitości ze świata filmu. Obrazy, oparte na dziesięciu różnych scenariuszach, stworzone przez dziesięć ekip reżysersko-realizacyjnych, scali muzyka skomponowana przez wybitnego kompozytora i pianistę - Tomasza Strojnowskiego.
Andrzej Mańkowski o muzyce do projektu „Dekalog 89+” (582,89 KB)
Podobnie jak w przypadku muzyki Zbigniewa Preisnera, tak też w odniesieniu do filmów ze słynnego cyklu Dekalog Kieślowskiego, nie będzie mowy o inspirowaniu się wprost. Mamy zbyt wielki szacunek do twórczości Kieślowskiego i Presinera, aby ośmielać się inspirować ich pomysłami. Chcemy mówić własnym głosem i wyrazić tę wypowiedź najlepiej jak potrafimy. Czy osiągniemy efekt artystyczny, to się okaże - mówi Mańkowski.
Animacja promująca projekt „Dekalog 89+” nawiązuje do języka internetowo-esemesowego i wyraża chęć swego rodzaju "zalogowania się" do biblijnych Dziesięciu Przykazań. Próbuje również obalić stereotyp, według którego młodzi mają skłonność do psucia rzeczy, które dorośli muszą potem naprawiać. Uważamy, że trzeba przede wszystkim ze sobą współpracować. Przy odrobinie dobrej woli może się okazać, że ani młodzi nie psują, ani też dorośli nie muszą do końca po młodych naprawiać. Że łacząc się we współnej sprawie i nie negując ‘a prior’i swoich działań, ludzie mogą tworzyć coś nowego i ciekawego zarazem. Taka jest filozofia naszego projektu - mówi jego pomysłodawca.
Andrzej Mańkowski o logo projektu „Dekalog 89+” (1,58 MB)
Zrealizowane w ramach projektu filmy uświetnią przyszłoroczne obchody dwudziestej rocznicy Dekalogu Krzysztofa Kieślowskiego. Staną się także cennym świadectwem podejścia młodych ludzi do religijnej i społecznej problematyki Dziesięciu Przykazań.
Andrzej Burgoński
