Jedynie prawda jest ciekawa

Józef Mackiewicz to jeden z najważniejszych pisarzy polskich XX wieku. Jego talent prozatorski doceniano niemal jednogłośnie. Wśród jego czytelników był Hertz, Gombrowicz czy Wittlin, Czesław Miłosz nazywał go „najlepszym polskim prozaikiem powojennej Polski”. W styczniu minęło 25 lat od jego śmierci.

Józef Mackiewicz to jeden z najważniejszych pisarzy polskich XX wieku. Jego talent prozatorski doceniano niemal jednogłośnie. Wśród jego czytelników był Hertz, Gombrowicz czy Wittlin, Czesław Miłosz nazywał go „najlepszym polskim prozaikiem powojennej Polski”. W styczniu minęło 25 lat od jego śmierci.

 

Z tej okazji Bożena Markowska zaprosiła do swojego studia Włodzimierza Boleckiego, któremu twórczość Mackiewicza jest dobrze znana. Ma na swoim koncie aż trzy książki poświęcone życiu i twórczości autora "Drogi donikąd".

Józef Mackiewicz był pisarzem, który charakteryzował się bezkompromisowością głoszonych poglądów. Często narażany przez nie na ataki innych, pozostał jednym z nielicznym autorów, których książki w czasach PRL-u trudno było znaleźć w księgarniach. Zaczęło się to zmieniać dopiero w latach 80. XX wieku. Od roku 1993 zaczęła ukazywać się seria dzieł zabranych autora m.in. "Drogi donikąd", publikowana przez londyńskie wydawnictwo Kontra (na rynku pojawiło się już 19 tomów serii).

Zdaniem Włodzimierza Boleckiego zbiorowe wydanie dzieł Józefa Mackiewicza daje szansę czytelnikowi, na zapoznanie się z tekstami, które rozproszone były w prasie przedwojennej i powojennej. Ważną publikacją jest też „Prawda w oczy nie kole”, którą Mackiewicz napisał w 1942 r. Książka jest próbą intelektualnego podsumowania tego, co się stało na Kresach Wschodnich bezpośrednio po okupacji sowiecko-niemieckiej. Nieznana wcześniej publikacja pozwala także uporządkować szereg faktów związanych z jego biografią.

 

- „Droga donikąd” to pierwsza powieść, która wyszła spod pióra Józefa Mackiewicza. Podobnie jak w "Kontrze" czy "Nie trzeba głośno mówić" konsekwentnie uzasadniał w nich konieczność antykomunistycznej postawy etycznej, światopoglądowej i historycznej. Warto pamiętać, że Mackiewicz był jednym z nielicznych polskich świadków odkrywania, jeszcze w czasie wojny, grobów katyńskich. Jego relacje o ludobójstwie dokonanym na polskich oficerach, stanowią bezwzględne oskarżenie systemu bolszewickiego, i zarazem ostrzeżenie przed wpływem tego systemu i ideologii komunistycznej, na wszystkie narody.

Wysłuchaj archiwalnych odcinków "Drogi doniką"

Hołdował też pisarz przekonaniu, że "jedynie prawda jest ciekawa" i to przekonanie stało się ideą przewodnią jego twórczości. Ważna była też dla niego problematyka inności, wykluczenia.

- Mackiewicz pokazał, że nacjonalizm jest największym nieszczęściem państw środkowej czy wschodniej Europy.

 

 

 

Włodzimierz Bolecki jest autorem trzech książek o Józefie Mackiewiczu: „Jedynie prawda jest ciekawa. Szkice do portretów” , Ptasznik z Wilna. O Józefie Mackiewiczu”, „Wyrok na Józefa Mackiewicza”. Wszystkie napisał pod pseudonimem Jerzy Malewski.

- "Ptasznik z Wilna. O Józefie Mackiewiczu” miał także swoje wydanie londyńskie. Ukazał się tam pod tytułem „Wyrok na Józefa Mackiewicza”. Istotą tego wydania była sprawa Józefa Mackiewicza, wszystkie kwestie związane z oskarżeniem go o kolaborację z Niemcami, sprawa wyroku śmieci i niewykonania go. Wydanie krakowskie (które ukazało się pod tytułem” Ptasznik z Wilna”) zawierała także obszerną część poświęconą jego twórczości.

(Na podst. audycji "Od faktów do fikcji",PR2 Polskiego Radia, 15.02. 2010)