Czas zaklęty w przedmiotach

Kolekcjonerstwo to choroba, która jak każda inna przechodzi swoje trzy fazy - mówił Wiesław Uchański, prezes wydawnictwa Iskry.

Ważny jest duch zaklęty w rzeczach, człowiek jest tylko epizodem w życiu przedmiotów.

To motto, przyświecające niezwykłej działalności kolekcjonerskiej Wiesława Uchańskiego, prezesa wydawnictwa Iskry, który od lat gromadzi niezwykłe prezenty od pisarzy i ludzi sztuki.  W audycji "Słowa po zmroku" Moniki Pilch zatytułowanej "Kolekcja rzeczy bezcennych" nasz gość opowiadał dlaczego i w jaki sposób gromadzi rzadkie przedmioty. W jego zbiorze znajdują się między innymi, podarowane mu przez Tadeusza Konwickiego, pierwsze wydania Czesława Miłosza i Tadeusza Borowskiego z dedykacjami od autorów, zegarek Edwarda Stachury, walizka Antoniego Słomińskiego, listy Marii Dąbrowskiej, Jarosława Iwaszkiewicza, Juliana Przybosia…

- Tych rzeczy kupić się nie da, bo nie są to przedmioty szczególnego zainteresowania kolekcjonerskiego, może z wyjątkiem listów. Wszystkie te przedmioty trafiają do mnie z rąk ludzi, którzy uważają, że tu jest ich miejsce – mówił nasz gość. Wiele rzeczy ma domniemane pochodzenie, kolekcjoner musi trochę ufać swoim darczyńcom. Ulubionym przedmiotem w kolekcji jest lichtarz Joachima Lelewela, który służy jako talizman. Wiesław Uchański czasem siada z profesorem Januszem Tazbirem, radcą wydawnictwa Iskry do spraw literatury historycznej, zastanawiając się czy wydać daną pozycję. Zapalają wtedy w lichtarzu świecę i obserwują płomień – gdy pali się jasno, to znaczy że werdykt  brzmi – "tak".

Kolekcjonerstwo przechodzi nieuchronne, jak w chorobie, trzy fazy. Pierwsza to spontaniczne zbieranie wszystkiego co wpadnie w rękę, w ten sposób tworzy się po pewnym czasie chaotyczne śmietnisko. Wtedy pojawia się faza sublimacji tego zbioru czyli stwarzanie pewnej logiki segregującej to, co się posiada i pozbywania się rzeczy, które nie przystają do reszty. To faza porządkowania, obmyślania pewnej filozofii, gromadzenia historii związanych z zebranymi przedmiotami. Najgorsza jest faza trzecia – faza zwątpienia, która spotyka w końcu każdego kolekcjonera, zwłaszcza jeśli zaczyna osiągać już wiek dojrzały. Pojawia się wówczas brutalne pytanie – „po co ci to wszystko?” Pana Wiesława Uchańskiego na razie tylko sporadycznie dosięga trzecia faza.

Aby wysłuchać całej audycji "Słowa po zmroku", kliknij ikonę dźwięku "Czas zaklęty w przedmiotach", w boksie "Posłuchaj" po prawej stronie.